تعیین آستانه شدت-مدت بارندگی به منظور پیش بینی زمین لغزش های کم عمق در حوضه آبریز رودخانه های تجن و نکارود (شرق مازندران)

زمین لغزش های تحریک شده توسط بارندگی همه ساله موجب تحمیل خسارات جانی و مالی فراوان در سراسر دنیا می گردد. عامل اصلی تحریک زمین لغزش های کم عمق و جریان های واریزه ای در شرق مازندران نیز رخداد های بارندگی است. این پژوهش به بررسی زمین لغزش های تحریک شده توسط رخداد های بارندگی که در حوزه آبریز رودخانه های تجن و نکارود روی داده اند می پردازد. ۲۳ رخداد ثبت شده بارندگی در دوره ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۱ در شرق مازندران رخ داده اند. ۱۵ رخداد از ۲۳ رخداد بارندگی مورد پژوهش که از نوع کوتاه یا میان مدت است، موجب بروز ده ها زمین لغزش شده اند. شدت و مدت رخدادهای بارندگی محرک زمین لغزش های کم عمق و جریان های واریزه ای در نموداری تمام لگاریتمی رسم گردیدند. سپس آستانه شدت-مدت بارندگی برای لغزش هایی که در اثر بارندگی تحریک شده اند به دست آمد. این آستانه با استفاده از روش آماری رگرسیون چندک، به وسیله خط رگرسیون صدک پنجم به مرز پایینی داده بارندگی های محرک لغزش برازش شده و به صورت I=۰.۵۱×D-۰.۶۰بیان می شود که I شدت بارندگی برحسب میلی متر بر ساعت و D مدت بارندگی برحسب ساعت است. همچنین آستانه به دست آمده با آستانه های جهانی موجود مقایسه گردید و مشاهده شد که این آستانه، رویداد لغزش های با شدت میانگین بارندگی کمتری را پیش بینی می کند. از بین رخدادهای بارندگی مورد پژوهش، رخدادهای بارندگی کوتاه مدت با شدت بیشتر نسبت به رخداد های بارندگی طولانی تر که شدت کمی دارند سبب تحریک زمین لغزش های بیشتری شده اند. این پدیده احتمالا به دلیل زهکشی بالا در توده خاک کم عمق و نیز خردشدگی سنگ بستر مارنی و مارن آهکی است.

کلیدواژه ها:

پیش بینی زمین لغزش ، آستانه شدت- مدت بارندگی ، استان مازندران