تغییرات محیطی دلتای رودخانه کرخه با استفاده از ژئوشیمی رسوبات

دلتاها از مهم ­ترین واحدهای ریخت شناسی محسوب می شوند که تاثیر زیادی در فعالیت­های کشاورزی، استخراج معادن، مدیریت سواحل و نظایر آن دارند. علیرغم وجود منابع آب و خاک مناسب در دلتاها، پدیده­های محیطی گوناگونی مانند  تغییرات آب ­و­ هوایی و تغییرات سطح اساس دریاها آن­ها را تحت تاثیر قرار می­دهد. اثر این تغییرات بر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، کانی­شناسی رسوبات ظاهر می شود. بنابراین این پژوهش با هدف تحلیل محیط­های رسوب­گذاری دلتای رودخانه کرخه بر اساس ویژگی­های شیمیایی رسوبات دیرینه انجام شد. بدین منظور پس از پردازش داده­های رقومی، تهیه نقشه ژئومورفولوژی و بازدید اولیه از منطقه، محیط­های رسوب­گذاری و محل­های مغزه­گیری مشخص شدند. مغزه­گیری با یک دستگاه ماشین حفاری دورانی و به صورت پیوسته، تا عمق ده متری در دو محل رفیع و جفیر انجام شد. از میان مغزه­ها، تعداد ۲۰ نمونه برای انجام آزمایش­های کانی شناسی و شیمیایی انتخاب شدند. تفاوت در ویژگی­های شیمیایی و کانی شناسی نشان داد حداقل سه مرزگسستگی عمده بین لایه­های رسوبی تا عمق ۱۰ متری وجود دارد. علاوه ­براین ضخامت و نوع رسوبات در بین گسستگی­ها شرایط یک سانی نداشته و تغییرات آن تابع پایداری محیط­های رسوب­گذاری است. بر این اساس به دلیل سیر افزایشی شاخص Mg/Ca، منیزیم، درصد شوری و هم چنین کاهش درصد ذرات رسی، مشخص شد روند تغییرات محیط­های رسوبی از عمق­ ۱۰ تا ۵ متری به سمت شرایط خشک و محیط­های پرانرژی است. در حالی­که از عمق ۵ تا ۴ و ۳ تا ۰ متری این روند به سمت شرایط اقلیمی مرطوب­تر و محیط­های کم­انرژی است. براین ­اساس نتیجه گیری می شود که شرایط محیط­های رسوب­گذاری دلتای رودخانه کرخه حداقل در هولوسن بالایی ثابت نیست و این مسئله منجر به تغییراتی در دلتای رودخانه شده است.

کلیدواژه ها:

Climate Changes ، Sedimentation ، Sediments Geochemistry ، Karkheh delta. ، تغییرات آب و هوایی ، رسوب گذاری ، شیمی رسوبات ، دلتای کرخه