شبیه سازی و تحلیل ارتباط خشکسالی های آبشناختی و اقلیمی با استفاده از مدل های احتمالاتی (مطالعه موردی: جلگه بابل)

رودخانه­ها به عنوان شریان­های حیاتی اغلب دشت­ها و جلگه­های کشور محسوب می­شوند. بسته به نوع اقلیم حاکم بر مناطق مختلف، این نوع منابع آبی واکنش های مختلفی در مقابل تنش­های محیطی به ویژه خشکسالی نشان می­دهند. رخداد خشکسالی­های آبشناختی نسبت به خشکسالی هواشناسی دارای تقدم و تاخر می­باشند. بر این اساس ارتباط خشکسالی آبشناختی رودخانه بابل رود واقع در جلگه بابل با خشکسالی هواشناسی ایستگاه­های سینوپتیک تاثیرگذار بر روی دبی رودخانه بابل رود (قائمشهر و بابلسر) مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش از مدل­های استوکاستیک و احتمالی (زنجیره مارکوف)، تئوری Run ، میانگین متحرک و نمایه SPI استفاده شد و وقوع خشکسالی­ها و ترسالی­های آبشناختی و هواشناسی در طی ۱۰ سال آینده شبیه­سازی شد. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد خشکسالی را ایستگاه قائمشهر به خود اختصاص می­دهد. با استفاده از زنجیره مارکوف مشخص شد بالاترین احتمال ایستا در حالت نرمال با مقدار ۶۳۳/۰ متعلق به رودخانه بابل رود می­باشد. وقوع خشکسالی و ترسالی­های رودخانه بابل رود بیشتر تحت تاثیر خشکسالی­ها و ترسالی­های ایستگاه قائمشهر می باشد، به طوری که این ارتباط با استفاده از آزمون آماری t جفتی در سطح معنی­داری (۰۵/۰ p< ) و ضریب همبستگی برابر ۵۷۶/۰ اثبات شد.

کلیدواژه ها:

Simulation ، Hydrological Drought ، Markov Chain ، Run Theory and Babool Plain. ، شبیه سازی ، خشکسالی آبشناختی ، زنجیره مارکوف ، تئوری Run ، جلگه بابل