بررسی مراحل فنولوژیک گیاه و نوع آلاینده ها در میزان کارایی نوارهای حائل گیاهی

آلودگی غیرنقطه ای تهدید بسیار جدی برای آب های سطحی به خصوص در زمینه اوتروفیکاسیون است. نوارهای حائل گیاهی شامل گیاهان خاصی می باشند که جریان قبل از ورود به آبراهه ها از آن ها عبور می نماید و این موجب کاهش حجم رواناب، آفت کش های انباشته شده و دیگر آلاینده های جریان توسط نفوذ، جذب و انباشت رسوب می گردند. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر مراحل فنولوژی گیاه و نوع آلاینده ها بر کارایی نوارهای حائل گیاهی در نگهداشت آن ها به انجام رسیده است. این پژوهش با استفاده از کرت های آزمایشی ۱۰×۱ متری و تولید رواناب مصنوعی با دبی حاصل از بارندگی با دوره بازگشت ۱۰۰ سال و همچنین با استفاده از دو گونه گیاهی وتیور و چمن بومی در منطقه لالیم ساری طی یک سال به انجام رسید. نتایج نشان داد که نوار حائل حاوی وتیور در مراحل رشد رویشی و گلدهی بهترین عملکرد را در کاهش آلاینده های موجود در رواناب دارد به طوری که حجم رواناب، غلظت رسوب، نیترات و فسفات را به ترتیب تا ۸۰%، ۸۷%، ۸۱% و ۹۳% کاهش داد. همینطور این کارایی برای نوار حائل حاوی چمن در مرحله رشد رویشی به حداکثر خود رسید به طوری که حجم رواناب، غلظت رسوب، نیترات و فسفات را به ترتیب تا ۹۱%، ۹۱%، ۷۹% و ۷۱% کاهش داد. همچنین نتایج نشان داد که در ماه های انتهایی دوره آزمایش، میانگین غلظت آلاینده ها افزایش و کارایی نوارهای حائل گیاهی در نگهداشت آلاینده ها کاهش یافت که این موضوع قابلیت نوارهای حائل گیاهی در ایفای نقش به عنوان منبع مواد مغذی و رسوب را نشان داد. بر اساس یافته های این تحقیق، نوارهای حائل گیاهی مورد آزمایش دو ماه پس از کاشت گیاهان تاثیر قابل توجهی بر کاهش حجم رواناب و آلاینده های موجود در آن و در نتیجه حفاظت آب و خاک داشتند. از طرف دیگر به جهت انتقال مواد مغذی به همراه ذرات ریزدانه رسوب، ارتباط مستقیمی بین کاهش نیترات، فسفات و رسوب معلق مشاهده گردید.

کلیدواژه ها:

Sediment ، Artificial runoff ، Phosphate ، Nitrate ، رسوب ، رواناب مصنوعی ، فسفات ، نیترات