ارزیابی و پهنه بندی تناسب اراضی برای جنگل کاری با استفاده از روش فازی تحلیل شبکه ای (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سقزچی چای، اردبیل)

با گسترش روزافزون جنگل زدایی، افزایش فرسایش خاک و رسوب در پایین دست حوزه های آبخیز، ضرورت توسعه جنگل در این مناطق آشکارتر می شود. در همین راستا، پیش از هرگونه اجرای پروژه جنگل کاری باید مکان یابی مناطق مستعد و ارزیابی توان بوم شناختی منطقه مورد توجه قرار گیرد. هدف اصلی پژوهش پیش رو، بررسی قابلیت توسعه جنگل در حوزه آبخیز سقزچی چای شهرستان نمین استان اردبیل با استفاده از روش های ارزیابی چندمعیاره بود. ابتدا نقشه های کاربری سال های ۱۹۸۹ و ۲۰۱۹ با روش ماشین بردار پشتیبان با صحت کلی ۵/۹۵ درصد و ضریب کاپا ۹۱/۰ تهیه شد. با مقایسه دو نقشه فوق، اراضی جنگلی تخریب شده شناسایی شدند. این اراضی به عنوان مکان های با اولویت احیا و غنی سازی جنگل در منطقه معرفی شدند. در ادامه، ۱۲ معیار با استفاده از روش های تحلیل شبکه ای و فازی به ترتیب وزن دهی و هم مقیاس شدند. درنهایت، روی هم گذاری لایه ها با روش ترکیب خطی وزنی انجام و نقشه تناسب جنگل کاری تهیه شد. نتایج نشان داد که ۸۱/۲۸ درصد از منطقه مورد مطالعه، پتانسیل زیاد یا خیلی زیادی برای توسعه جنگل دارند. معیارهای بارش، درجه حرارت و عمق خاک به عنوان مهم ترین عوامل برای توسعه جنگل شناخته شدند. تلفیق نتایج پتانسیل توسعه جنگل با کاربری فعلی جنگل نشان داد که ۹۴/۴۱ درصد از سطح جنگل های فعلی منطقه مورد مطالعه در طبقه با توان زیاد یا خیلی زیاد و ۱/۴۱ درصد نیز در طبقه با پتانسیل متوسط برای توسعه جنگل قرار گرفته اند. درمجموع، حوزه آبخیز سقزچی چای، قابلیت توسعه جنگل را داشت. همچنین، مدل فازی تحلیل شبکه ای (ANP Fuzzy) به خوبی قادر به شناسایی مناطق مناسب برای توسعه جنگل بود.

کلیدواژه ها:

Forest expansion ، land capability evaluation ، Multi-criteria evaluation ، weighted linear combination