بررسی قابلیت استفاده از نقوش اسلیمی در طراحی مانتو اجتماع با الهام از تجربیات عصر صفوی

در هنرهای اسلامی هر جا که سخن از طرح و نقش و نگار، باشد طرحها و نقوش اسلیمی جلوه میکنند. حضور زنده و فراگیر این باغ و بستانها در جای جای نمونه های هنر اسلامی جلوه گر است. از ظرافت های تذهیب گرفته تا دست و پنجه نرم کردن با سنگ و چوب و فلز در حکاکی و منبت کاری و قلم زنی؛ از عظمت و استقامت در معماری گرفته تا خشوع و تواضع در نقشه های تو در توی فرش که پیچش پیچک ها و طنازی ترنج ها در آن حرف ها دارد.نقش مایه ی اسلیمی یکی از اصلی ترین و مهمترین نوع نقوش انتزاعی تزئینی در هنر اسلامی است که بیشترین و پرمعناترین کاربرد آن در همنشینی با آثار ارزشی و مقدس مسلمانان از جمله کتاب آرایی و تذهیب قرآن کریم، تزئینات وابسته به معماری مساجد بقاع متبرکه و اماکن مقدسه به چشم میخوردمنشا. ظهور، سیر تکامل، تطو۶ر مفاهیم این نقش مایه از نظر محققین غربی و مسلمانان تاکنون در پژوهشهایی ارزشمند، اما با رویکردهایی متفاوت، بیان شده است. عده ای از محققین معتقدند که ریشه ی این نقش مایه به اشکال گیاهی تزیینی هنر بیزانس، رم باستان و قبطیان مصر و نقش تزیینی بال در هنر دوره ی ساسانی برمی گردد و عده ی دیگری معتقدند که نقوش اسلیمی دستاورد صریح مسلمین و برساخته ای، اعتقادی بر اساس نهی فرامین مذهبی، در باب ترسیم نقوش حیوانی و انسانی است؛ اما هنرمندان سنتی نقوش اسلیمی را بیانگر اشتیاق و تمنای خویش به بهشت جاویدان و تلاش در جهت به ظهور رسانیدن والاترین معنای عقیدتی و اصولی، اسلام یعنی توحید، در آثار هنر اسلامی می دانند. مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی تنوع نقوش اسلیمی و کار آیی آن در دوره صفویه پرداخته است. در این دوران شاهد بیشترین تنوع اسلیمی در نگاره ها هستیم.

کلیدواژه ها:

اسلیمی ، هنر اسلامی ، عناصر تزیینی ، نقش مایه ، صفویه