اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های خوردن، ذهنیت های طرحواره ای کودک شاد و بزرگسال سالم در افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری: مطالعه تک آزمودنی

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های خوردن و ذهنیت های طرحواره ای کارآمد در افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری انجام شد. طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با ساختار تک آزمودنی از نوع ABA بود. جامعه آماری این پژوهش مشتمل بود بر کلیه زنان چاق مبتلا به اختلال پرخوری که در سال‎های ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به یک کلینیک لاغری شهر تهران مراجعه کرده بودند. از جامعه آماری پژوهش، با توجه به ملاک های ورود به پژوهش و خروج از آن، هشت نفر انتخاب شدند. ابزارهای جمع آ وری داده ها شامل پرسشنامه سبک های خوردن داچ (DEBQ)، پرسشنامه ذهنیت های طرحواره یانگ (SMQ)، و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. طرحواره درمانی در قالب ۲۰ جلسه ۹۰ دقیقه ای گروهی، و ۴ جلسه تکمیلی انفرادی ۴۵ دقیقه ای اجرا شد. شرکت کنندگان، ۳ بار در مرحله خط پایه، و ۱۰ بار در مرحله مداخله ارزیابی قرار شدند. و ۸ هفته پس از مداخله، هر ۲ هفته یک بار، به وسیله ابزار اندازه گیری مورد پیگیری قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا نمره های شرکت کنندگان به صورت انفرادی طی سه مرحله خط پایه، ده مرحله مداخله، و چهار مرحله پیگیری جمع آوری گردید و در ادامه با استفاده از نمودار روند نمره های شرکت کنندگان در مراحل مختلف خط پایه، مداخله، و پیگیری، مورد تحلیل دیداری قرار گرفت. سپس با استفاده از شاخص های اندازه اثر، درصد داده های ناهمپوش (PND)، درصد بهبودی و شاخص تغییرات معتبر (RCI)، میزان اثربخشی درمان تعیین گردید. یافته ها نشان داد که نمره های ذهنیت های کارآمد؛ کودک شاد، و بزرگسال سالم در مرحله مداخله نسبت به مرحله خط پایه در مورد بیشتر شرکت کنندگان دارای روند صعودی و افزایشی و معنادار بود. نمره های سبک های خوردن هیجانی در مورد همه افراد و سبک های خوردن بیرونی و بازداری شده نیز در مورد اکثر افراد، سیر نزولی و کاهشی داشت و معنادار بود. همچنین نمره های شاخص RCI حاکی از ثبات نتایج طرحواره درمانی در مرحله پی گیری بود.

کلیدواژه ها:

طرحواره درمانی ، سبک های خوردن ، ذهنیت های طرحواره ای کارآمد ، کودک شاد ، بزرگسال سالم ، چاقی ، اختلال پرخوری