بررسی تحمل خشکی و شناسایی ارقام مناسب خردل در شرایط دیم سردسیر ارومیه

خردل از گیاهان مقاوم به خشکی بوده امکان اصلاح و معرفی ارقام مناسب از آن برای مناطق نیمه خشک ایران وجود دارد. در این پژوهش، ۲۰ رقم و لاین خردل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط دیم و آبی در بهار ۱۳۹۳ در مزرعه تحقیقاتی ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت اکثر خصوصیات زراعی بررسی شده در هر دو شرایط معنی دار بود. مقایسه میانگین لاین ها کاهش عملکرد و اجزای عملکرد را در اثر تنش خشکی نشان داد. رقم Bard-۱ ولاین تحت شماره ۱۴ (DARI-۴-۲)، از نظر عملکرد دانه و نیز اجزای عملکرد، برتر از سایر لاین ها بودند. در هر دو آزمایش دیم و آبی، عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنی دار با صفات ارتفاع بوته، تعداد خورجین و تعداد دانه در خورجین بود هر چند که وزن هزار دانه در شرایط دیم نیز ارتباط معنی داری (P<۰.۰۱) با عملکرد دانه خردل نشان داد. تجزیه خوشه ای در هر دو شرایط دیم و آبی بر اساس میانگین صفات مورد مطالعه و به روش Ward، لاین ها را به دو خوشه تقسیم نمود. ارقام و لاین هایی که در خوشه اول قرار گرفته بودند، از نظر اکثر صفات زراعی نسبت به میانگین کل ارزش بیشتری داشتند. بر اساس شاخص های متوسط محصول دهی (MP)، متوسط هندسی محصول دهی (GMP) و تحمل تنش (STI) که مناسب ترین شاخص ها در این آزمایش بودند، رقم Bard-۱ و لاین DARI-۴-۲، به عنوان متحمل ترین لاین خردل در ارومیه شناسایی شدند.