نقدی بر مساله حریم گسل؛ خطر گسیختگی سطحی ناشی از گسلش زمین لرزه ای در پهنه شمالی کلان شهر تهران، البرز مرکزی، ایران

تاکید غالب پژوهش های ارزیابی خطر زمین لرزه در کلان شهر تهران، بر داده های زمین لرزه ها، جنبه های فنی ساختگاه و سازه ها بوده است. در این میان اما، داده های گسل مسبب رویداد زمین لرزه و سامانه های مرتبط با آن، بروزرسانی قابل توجهی نداشته است. توجه به تغییراتی که در نتیجه رشد کلان شهر تهران طی دو دهه گذشته به ویژه در نیمه شمالی شهر رخ داده است، لزوم بروزرسانی نقشه گسل­ها با تاکید بر خطر گسیختگی سطحی ناشی از گسلش زمین لرزه ای احساس می شود. در این پژوهش، نخست جایگاه مطالعات گسیختگی سطحی ناشی از زمین لرزه در جهان و مساله حریم گسل مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با بازبینی اطلاعات موجود و تلفیق آن با داده های جدید ماهواره ای، نقشه بروز شده ای از گسل های پهنه شمالی شهر تهران ارائه شده است. در این نقشه، ضمن معرفی روندهای جدید، ادامه برخی از گسل­ها ترسیم و به ویژه شبکه متراکمی از گسل­های مرتبط با سامانه شمال تهران در اطراف آن شناسایی شده است. نتیجه همپوشانی گسل­ها با سازه های شهری، نشان می دهد عدم رعایت حریم گسل هنوز در ساخت و سازهای جدید کلان شهر تهران ادامه دارد. تخمین زده می­شود، بیش از بیست بیمارستان که بسیاری از آنها تازه بنا شده اند، به همراه سازه های راهبردی و حساس دیگر در خطر گسیختگی سطحی قرار دارند و ضروری است چاره ای برای آنها اندیشیده شود. در پایان، این پژوهش، به بررسی جنبایی راندگی هایی که در ارتفاعات شمال تهران بین گسل شمال تهران و گسل مشا قرار دارند، به خصوص گسل­های امامزاده داوود، کیگاه و پورکان، تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

تهران ، حریم گسل ، خطر لرزه ای ، زمین لرزه ، گسیختگی سطحی گسل ، گسل شمال تهران