مولفه های شاخص واژگانی در رویکرد لیکاف در رمان های شیوا ارسطویی و سیمین دانشور با تاکید بر «دشواژه ها، رنگ واژه ها و سوگندواژه ها»

در سال ­های اخیر با رونق مطالعات میان ­رشته ­ای «ادبیات و زبان­شناسی»، مباحثی مانند «ادبیات مردانه»، «ادبیات زنانه» و «مردانه ­نویسی» و «زنانه­ نویسی» مدنظر پژوهشگران قرار گرفته است. اهمیت اصلی این­ گونه مطالعات توجه به رابطه میان «زبان» و «جنسیت» است. با توجه به اهمیت رمان به ویژه رمان­ های زنان، مطالعه شاخص­ های زبانی مرتبط با مقوله جنسیت می­تواند در مسیر مطالعات سبک شناسی ادبی آثار زنان راهگشا و موثر باشد. در این پژوهش اختلافات زبانی شخصیت­ های زنان و مردان به لحاظ شاخص واژگانی در رمان های دانشور و ارسطویی به شیوه توصیفی – تحلیلی بررسی شد. پرسش اصلی پژوهش چنین بود: در بافت متنی داستان ­های دانشور و ارسطویی، تفاوت میان زبان «زنان» و «مردان» در قالب شاخص واژگانی چگونه نمود یافته است؟ یافته­ ها حاکی از آن است که در بافت متنی رمان ­های دانشور و ارسطویی، زبان زنان به لحاظ واژگان و اصطلاحات متفاوت از زبان مردان بازنمایی شده است. در مواردی کاربرد پارامترهای واژگانی بازنمایی­ شده در داستان های دانشور و ارسطویی با شاخص های مدنظر لیکاف همخوانی دارد و در مواردی نیز با آن ها مطابقت ندارد. ازآنجاکه در هر ۴ رمان زنی درباره زنان می ­نویسد، بسامد استفاده از واژگان مخصوص زنان زیاد است. از دیگر ویژگی ­های زبان زنان در این رمان ­ها استفاده از تصویرگری دقیق و جزئی نگر، و بهره­ گیری از رنگ­واژه­های متعدد است. زن­ های هر دو رمان به دلیل اعتمادبه نفس کمی که حاصل زیستن در جوامع مردسالار است از تردیدنماها، تشدیدکننده ها و تقریب نماهای بیشتری استفاده می کنند و از طریق پرهیز از به کارگیری دشواژه­ ها و استفاده از سوگندواژه ها، زبانی مودبانه را برای گفت­گوهای خویش برمی گزینند که نشانگر ساختارهای زبانی گویندگان محتاط و فرودست است.

کلیدواژه ها:

زبان و جنسیت ، رویکرد رابین لیکاف ، رمان زنان ، سیمین دانشور ، شیوا ارسطویی