تبیین علل بدرفتاری دانشجویان در کلاس درس درآموزش پرستاری

مقدمه: بدرفتاری در آموزش پرستاری چالشهای آشکاری را هم برای اساتید و هم برای دانشجویان ایجاد میکند و نتایج آن در فرایند آموزشی و متعاقب آن در بالین گسترده میشود. مطالعات نشان دادهاند که دانشجویان نیز میخواهند و انتظار دارند که اساتید بدرفتاریهای دانشجویان را مدیریت و کنترل نمایند. زیرا این گونه رفتارها موجب نارضایتی دانشجویان از دانشکده خود میشود و اثرات منفی آن بعد از فارغالتحصیلی نیز باقی میماند. بنابراین در مطالعه حاضر هدف، تبیین علل بدرفتاریهایی است که از سوی دانشجویان نسبت به اساتید و اغلب در کلاس درس بروز داده میشوند.روش اجرا: پدیده مورد مطالعه، مفهومی ذهنی بوده و وابسته به زمینه شکلگیری است و برای شفافسازی نیازمند درک عمیق میباشد. لذا محققان برای پاسخدهی بهتر به پرسش مورد نظر این پژوهش از روششناسی کیفی و از آن میان روش تحلیل محتوا کیفی را بهکار گرفتهاند. در مطالعه حاضر، مشارکتکنندگان بهصورت هدفمند و از میان دانشجویان کارشناسی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب شدند. تعداد مصاحبه های انجام شده در این مطالعه ۲۳ مصاحبه بود که بهصورت مصاحبه های عمیق، نیمه ساختارمند و رو در رو صورت گرفت. تمامی مصاحبه ها پس از توضیح در رابطه با هدف پژوهش توسط محقق و امضاء فرم رضایتنامه آگاهانه توسط مشارکتکننده، با اجازه افراد شرکتکننده در مطالعه ضبط گردید.داده های جمعآوری شده با استفاده از روش تحلیل محتوای قراردادی گرانهایم و لاندمن تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: بدرفتاریها در کلاس درس میتوانند در دامنهای از رفتارهای خفیف تا رفتارهای جدیتر و تهدیدآمیز رخ دهند. استرس بهعنوان فاکتور کلیدی ایجادکننده بدرفتاری از سوی دانشجویان گزارش شده است، بهگونهای که مواجهات تعارضآمیز میان استاد و دانشجویان مداوم بوده و پایدار است، مگر اینکه سطوح استرس کاهش یابد. این استرس بهوسیله عواملی همچون داشتن نگرش محق بودن دانشجو و یا نگرش برتری استاد، وجود تکالیف طاقتفرسا و خستگی، داشتن وظایف چندگانه و مطالبه رقابت میان دانشجویان، افزایش حجم اطلاعات و تکنولوژی، کمبود دانش و نداشتن مهارتهای موثر مدیریت تعارض توسط اساتید تحت تاثیر قرار میگیرد. عوامل دیگری همچون انتظارات از تجربیات بالینی، فشار برای مدیریت زمان، مشکلات اقتصادی و ارتباطات شخصی ناموثر، نیاز به انجام کارهای تماموقت یا پارهوقت توسط دانشجویان بهعلاوه فشاری که در برنامه های آموزشی پرستاری وجود دارد و عدم توانایی دانشجویان برای تطابق موثر با این گونه فشارها از دیگر عوامل ایجادکننده استرسهایی هستند که دانشجویان با آنها روبه رو میباشند. از سوی دیگر دانشجویان زمانی کلاس را به هم میریزند و از خود بدرفتاری بروز میدهند که جو کلاس یا عملکرد خودشان و یا استاد، آنها را نسبت به خودشان ناامید کرده باشد، بنابراین قبل از اینکه اساتید تلاش کنند تا به مقابله با بدرفتاریهای دانشجویان بپردازند، باید رفتارهای خویش را نیز مورد بررسی قرار دهند. همچنین برخی رفتارهای اساتید مانند بیعلاقگی، توهین کردن، عدم آمادگی آنها برای کلاس، بیمسئولیتی آنان و برگزاری آزمونها و نمرهدهی غیر منصفانه توسط اساتید بر میزان این تعارضها تاثیر دارند. در مطالعه حاضر نشان داده شده است که اساتیدی که هیچگونه تلاشی برای ارتباط با دانشجویان خود ندارند موجب تحریک بدرفتاریها میشوند. سپس دانشجویان با به هم ریختن کلاس، بیاحترامی و عدم انجام فعالیتها، به این رفتارهای اساتید پاسخ متقابل میدهند. بنابراین اساتید مسئولیت دارند که رفتارهای قابل احترامی داشته باشند تا دانشجویان نیز ادامهدهنده رفتار آنان باشند. از دیگر فاکتورهای ایجادکننده بدرفتاریها این است که برخی از اساتید مانند اساتید بیتجربه و یا جوانتر، چالشها و بدرفتاریهای بیشتری را نسبت به سایرین تجربه میکنند و اساتیدی که مطمئن، سازمانیافته و علاقهمند به نظر میرسند تعارضات کمتری در کلاس دارند.بحث و نتیجهگیری: تبیین علل بدرفتاری دانشجویان در کلاس درس در آموزش پرستاری برگرفته از تجارب حقیقی افراد در این پژوهش، میتواند اساتید را از علل ایجادکننده موقعیتهای سخت و چالشزا در مواقع بروز بدرفتاریها آگاه ساخته تا آنها بتوانند این موقعیتها را مدیریت کنند و از اثرات منفی آن بر خود و دانشجویان بکاهند وهمینطور از اثرات مخرب آن بر فرایند آموزش و یادگیری و به طورکلی حرفه پرستاری پیشگیری نمایند.