بررسی وضعیت استفاده مشکل ساز از تلفن همراه دردانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ۱۳۹۷

مقدمه : استفاده از تلفن همراه در زندگی اقشار مختلف جامعه ازجمله دانشجویان پزشکی رو به افزایش است . در کنار مزایای استفاده از این فناوری در جهت تسهیل آموزش پزشکی ، استفاده نابه جا و اشتغال زیاد دانشجویان پزشکی در استفاده از این فناوری می تواند پیامدهایی همچون افت عملکرد تحصیلی به دنبال داشته باشد. پژوهش های انجام شده در این خصوص نشان داده اند که استفاده نامناسب از تلفن همراه در حرفه های مرتبط با سلامت که نیاز به تمرکز بالایی دارند می تواند باعث خطاهای درمانی شده و بیماران را در معرض خطرات جدی قرار دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت استفاده مشکل ساز از تلفن همراه در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال ۱۳۹۷ انجام شد.روش اجرا: پژوهش حاضر از نوع مقطعی و توصیفی تحلیلی بود. تعداد۳۵۰ نفر از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال ۱۳۹۷ به روش نمونه گیری غیراحتمالی سهمیه ای (quota sampling)انتخاب شدند. داده ها با استفاده از یک پرسشنامه جمع آوری گردید که شامل دو بخش بود. قسمت اول اطلاعات جمعیت شناختی دانشجویان (سن ، جنسیت ، مقطع تحصیلی ، محل سکونت و درآمد خانوار) وقسمت دوم ، نسخه فارسی پرسشنامه استفاده مشکل ساز از تلفن همراه (Problematic Cellular Phone Use Questionnaire (PCPU-Q))بود.این پرسشنامه ۱۲ گویه دارد که به صورت بلی /خیر پاسخ داده می شود.هفت سوال اول این پرسشنامه ، وجود یا عدم وجود علائم استفاده مشکل ساز از تلفن همراه در سال گذشته را مورد بررسی قرار می دهد.وجود ۴ یا بیشتر از ۴ پاسخ مثبت در این هفت سوال نشان دهنده استفاده مشکل ساز از تلفن همراه است . پنج سوال آخر، اختلالات عملکرد ناشی از استفاده از تلفن همراه (اختلال عملکرد تحصیلی ، اختلال در روابط با همکلاسی ها و دوستان و خانواده ، اختلال در سلامت جسمی و روحی -روانی و همچنین مشکلات مالی ) را مورد بررسی قرار می دهد. پاسخ مثبت به هر یک از این سوالات به عنوان اختلال عملکرد ناشی از استفاده از تلفن همراه در نظر گرفته می شود. روایی نسخه فارسی پرسشنامه توسط متخصصان و پایایی آن (آلفای کرونباخ = ۸/۰ و =ICC ۹/۰ در یک مطالعه پایلوت ۲۰ نفر) مورد تایید قرار گرفت . پژوهش مذکور در کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه با کد مشخص تصویب گردید. شرکت در مطالعه کاملا اختیاری بود و پرسشنامه ها بدون نام تکمیل شدند.داده های حاصل از این پژوهش با نرم افزار ۲۰SPSS و آزمون های مجذورکای و رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: از مجموع ۳۵۰ دانشجوی پزشکی ، ۲۶۳ نفر (۹/۷۴ درصد)مونث ، ۱۴۰ نفر (۹/۳۹ %) علوم پایه ، ۵۰ نفر (۵/۱۴%) فیزیوپاتولوژی،۸۰ نفر (۸/۲۲%) کارورز و ۸۰ نفر (۸/۲۲%) کارآموز بودند. ۱۳۸ نفر(۳/۳۹%) ساکن خوابگاه ، ۱۲۱ نفر (۵/۳۴%) در منزل شخصی و ۹۲ نفر(۲/۲۶%) منزل والدین سکونت داشتند. مطالعه حاضر نشان داد که ۱۷۲نفر (۴۹ درصد) از دانشجویان ، استفاده مشکل ساز از تلفن همراه داشتند.هرچند این فراوانی در دانشجویان دختر، مقطع علوم پایه و دانشجویان ساکن خوابگاه بیشتر بود اما این تفاوت ها از نظر آماری معنی دار نبود(۰۵,۰؛.(P< اختلال عملکرد تحصیلی (۲۱ درصد)، شایع ترین اختلال عملکرد ناشی از استفاده تلفن همراه بود و بعد از آن به ترتیب اختلال سلامت جسمانی (۴/۱۵ درصد)، اختلال در ارتباط با خانواده (۴/۱۵درصد)، مشکلات مالی (۵/۸ درصد) و اختلال در ارتباط با دوستان (۸درصد) قرار داشت .بحث و نتیجه گیری : مطالعه ما نشان داد که حدود نیمی از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان ، استفاده مشکل ساز از تلفن همراه داشتند و شایع ترین اختلال عملکرد ناشی از آن ، اختلال عملکرد تحصیلی است . با توجه به تاثیر منفی استفاده مشکل ساز از تلفن همراه بر عملکرد تحصیلی دانشجویان ضروری است که سیستم آموزشی ما مداخلات موثری برای این چالش برنامه ریزی نماید. این موضوع به ویژه در زمان ورود دانشجو به مقطع بالینی اهمیت بیشتری دارد. در این مقطع تحصیلی ، ارتباط دانشجویان با بیمار و به ویژه ، داشتن مسئولیت در قبال مراقبت بیمار در دوران کارورزی، نیاز به تمرکز بالا جهت ارائه مراقبت مناسب جهت پیشگیری از خطاهای پزشکی دارد.

کلیدواژه ها:

تلفن همراه ، عملکرد تحصیلی ، دانشجوی پزشکی