طراحی، اجرا و ارزشیابی روش حل مسئله بهکمک آزمون کتاب باز و چرخه ارزشیابی:راهکاری جهت افزایش یادگیری و رضایتدانشجویان در واحد اصول و فنون پرستاری

مقدمه : طراحان این طرح توسعه در دانشکده پرستاری، با تجربه بیش از ۱۴ سال تدریس در درس اصول و فنون پرستاری، دریافتند علی رغم تلاش فراوان مدرسین جهت آشنا کردن دانشجویان با نحوه کار گروهی ، مطالعه درست و منابع به روز، دانشجویان نمی توانند با روش های سنتی تدریس ، تفکر انتزاعی ، حل مسئله و پاسخ دهی به سوالات سطوح بالای حیطه شناختی داشته باشند، با یکدیگر کار گروهی انجام دهند و یا حتی به منابع مرتبط با واحد درسی خود مراجعه و از آنها به درستی استفاده کنند. به این دلیل از روش حل مسئله و آزمون کتاب باز در گروه های کوچک همتایان استفاده کردند. هدف ما از انجام این طرح توسعه آموزشی ، ایجاد فرصت حل مسئله به صورت آزمون کتاب باز و ارزشیابی به صورت چرخه ای، افزایش یادگیری و رضایت دانشجویان در واحد اصول و فنون پرستاری بود. مرور تجربیات و شواهد داخلی و خارجی در خارج از کشور، نتایج متضادی در مورد تاثیر آزمون کتاب باز بر یادگیری وجود دارد. جستجوی ما در منابع هیچ مطالعه ایرانی که در آن از روش حل مسئله به کمک آزمون کتاب باز و چرخه ارزشیابی به عنوان راهکاری جهت افزایش یادگیری و رضایت دانشجویان در واحد اصول و فنون پرستاری استفاده شده باشد، را در بر نداشته است .سابقه اجرای این روش در گروه ، دانشکده و دانشگاه هم وجود نداشته است . چگونگی تجزیه و تحلیل موقعیت دانشجویان نحوه کار گروهی ، مطالعه درست را نمی دانند و منابع به روز را نمی شناسند و نیاز به ارتقاء یادگیری دارند. آماده سازی مراحل تصویب طرح عبارت است از:تصویب روش نوین آموزشی در گروه پرستاری بعد از نظرخواهی از اعضا و انجام اصلاحات ، تصویب طرح در EDC، هماهنگی های لازم جهت اجرا با مدیر گروه و آموزش تطبیق متدولوژی از تجربه قبلی طراحان در انجام فرایندهای نوآورانه و مشورت با اعضا هیات علمی و تصویب در دانشگاه استفاده شد. روش اجرا: در هر جلسه درسی ، بعد از قرارگیری دانشجویان در گروه های چهارنفری به صورت اختیاری مسئله ای به صورت تصادفی بین گروه ها تقسیم و آنها به صورت چرخه ای به آن پاسخ دادند. منظور از چرخه ارزشیابی این است که هر دانشجو در گروه ، دانشجوی دیگری را ارزشیابی کرد. پاسخ دهی در کلاس و جلسه بعد بود. جهت سنجش یادگیری دانشجویان نمره نهایی پایان ترم و جهت سنجش رضایت آنها از مقیاس لیکرت استفاده شد. بازاندیشی بر روش اجرا نشان داد که دانشجویان در زمینه کار گروهی و نحوه ارزشیابی یکدیگر بی تجربه هستند که نیاز به هماهنگی استاد وجود دارد. ارزشیابی بر اساس الگوی هوگز: ارزشیابی فرایند مداخله به منظور ”ارزیابی نیازها”، لیستی از نیازهای یادگیری دانشجویان بر اساس کوریکولوم و نظر خبرگان (اعضای هیات علمی با سابقه تدریس ) و کتب مرجع ، تهیه و در اختیار دانشجویان قرار گرفت . ”ارزشیابی تکوینی ”، با نظارت مستقیم اساتید انجام شد. ارزشیابی پیامدهای حاصل از مداخله جهت سنجش یادگیری دانشجویان ، نمره نهایی پایان ترم و جهت سنجش رضایت آنها از مقیاس لیکرت استفاده شد. لازم به ذکر است جهت ارزشیابی پیامدهای حاصل از این طرح ، دانشجویان ورودی یک نیم سال تحصیلی با روش مرسوم تدریس سخنرانی استادمحور آموزش دیده و مورد مقایسه قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان می دهد روش نوین حاضر، سبب افزایش رضایت دانشجویان شد ولی نتوانست بیشتر از روش مرسوم ، یادگیری دانشجویان را افزایش دهد. بنابراین طراحان این طرح توسعه نیاز دارند در روش طراحی خود بازنگری انجام داده و ریشه یابی نمایند تا دریابند چگونه می توانند این روش را توسعه دهند. البته تعداد زیاد دانشجویان در یک کلاس و همچنین مشغله بسیار زیاد مدرسین که شاید نتوانسته باشند در حل مسئله به اندازه کافی هدایت دانشجویان را بر عهده گیرند، نیز مزید علت می باشد. بازاندیشی بر ارزشیابی : اعضاء گروه در خصوص موثر بودن روش و ارزشمندی نتایج به دست آمده اظهارنظر نمودند. شیوه های تعامل با محیط قبل از اجرا: تصویب پروپوزال توسط اعضای گروه پرستاری و EDC، تصویب طرح در مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی (کد ۹۷۳۰۵۹). حین و بعد اجرا: بحث و تبادل نظر پیرامون نحوه انجام کار در گروه پرستاری.بحث و نتیجه گیری : نتایج این روش دارای مزایای زیر است : طراحی آسان ، افزایش رضایت دانشجویان ، سامان دهی آموزش ، مرور بر تجربیات آموزشی . پیشنهاد استفاده در رشته های مختلف ، برگزاری آزمون آنلاین کتاب باز. ارتقاء مهارت کار گروهی ، استفاده از تجربیات سایر دانشجویان و امکان بازخورد دادن بین دانشجویان ار نقاط قوت این روش بود. دشواری کارگروهی برای دانشجویان و زمان بر بودن طراحی مسئله برای استاد نقاط ضعف کار بود.