طراحی، پیاده سازی و ارزشیابی نظام ارزیابی مبتنی برتوانمندیهای بالینی دانشجویان کارشناسی فیزیوتراپی

مقدمه : یکی از اساسی ترین شاخص های آموزش مبتنی بر توانمندی، ارزیابی صحیح فراگیران در محیط کار است . آموزش در رشته فیزیوتراپی به دلیل ارتباط با تخصص های مختلف پزشکی شامل ارتوپدی، نورولوژی، سوختگی ، کاردیوواسکولار و تنفسی ، باید بتواند منجر به تربیت دانش آموختگانی توانمند در حیطه های مذکور شود.ارزیابی مستند توانمندیهای بالینی دانشجو در طول هر روتیشن به همراه فیدبک های سازنده می تواند در این خصوص کمک کننده باشد.روش اجرا: به منظور طراحی نظام ارزیابی مبتنی بر توانمندیهای بالینی ، از مهرماه ۱۳۹۶ با جستجو در منابع اطلاعاتی و نیز کسب نظر اساتید باتجربه بالینی در روتیشن های تخصصی ، ابتدا لیستی از مهارت های بالینی کارآموزان در ۱۳ آیتم تهیه شد. این مهارت ها توانایی ارزیابی بیمار و تشخیص ضایعه ، تعیین اهداف و برنامه درمانی ، مهارت های برقراری ارتباط بین فردی و اخلاق حرفه ای را مورد توجه قرار می دادند. در مرحله بعد، توانمندیهای مربوط به اجرای روش های مختلف فیزیوتراپی جهت بیماران سرپایی و بستری مشخص شد. جهت مشخص نمودن این توانمندیها علاوه بر ارزیابی بیمار، آیتم ها با توجه به درمان های دارای بیشترین اشتراک (سه گروه اصلی الکتروتراپی ، تمرین درمانی و تکنیک های دستی ) تعریف شد. جهت پوشش دادن کلیه اقدامات فیزیوتراپی ، آیتم ”سایر” نیز برای هر گروه از بیماران اضافه شد. جهت سنجش توانمندیها، برای مهارت های اول از مقیاس ۵ گزینه ای لیکرت و برای مهارت های دوم ، بررسی به صورت اقدام یا عدم اقدام تعریف شد. نظر به اینکه اکثر مراجعه کنندگان به کلینیک های فیزیوتراپی ، اختلالات ماسکولواسکلتال دارند؛ اطمینان از کسب توانمندی در سایر فیلدها، نیازمند داشتن اطلاعات مستند از میزان مواجهه بالینی دانشجو با کلیه بیماران در طول دوره بالینی می باشد. لذا در ادامه جدول اطلاعاتی تعریف شد که در آن علاوه بر تشخیص پزشکی و درخواست فیزیوتراپی ، اقدامات فیزیوتراپی و تعداد جلسات مواجهه با بیمار نیز قرار داده شد. به منظور سهولت پیاده سازی این سیستم ؛ کلیه اطلاعات تحت عنوان دفتر ارزیابی فعالیت های بالینی تعریف شد و به این منظور اطلاعاتی نظیر خودارزیابی دانشجو و کنفرانس های ارائه شده به آن افزوده شد و در مجموع در هر روتیشن در شش قسمت تعریف شد. اطلاعات مذکور در قالب فایل word در سه نیم سال تحصیلی در اختیار دانشجویان چهار روتیشن تخصصی قرار گرفت . سپس با توجه به ارزشیابی به عمل آمده و فیدبک های دانشجویان و اساتید برای الکترونیکی کردن آن اقدام شد. در حال حاضر نسخه اولیه ای از آن به صورت آزمایشی در سامانه سیپاد دانشگاه علوم پزشکی تهران بارگذاری شده است .یافته ها: سیستم ارزیابی طراحی شده مبتنی بر توانمندی تاکنون به مدت ۳ نیم سال تحصیلی در دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد استفاده قرار گرفته است . ارزشیابی به عمل آمده در خصوص ضرورت استفاده از آن با فرم های ارزشیابی به ترتیب حاکی از ۱۰۰ درصد و ۳,۶۴ درصد موافقت از دیدگاه اساتید و دانشجویان بود. همچنین بیش از ۶۰ درصد دانشجویان کارشناسی فیزیوتراپی معتقد بودند که این سیستم ارزیابی منجر به تعامل سودمند بین استاد و دانشجو، مستندسازی فعالیت های بالینی و افزایش مهارت های نگرشی دانشجویان می شود. به علاوه ضرورت وجود بخش خودارزیابی و تعداد کلی محورهای فیزیوتراپی توسط ۳,۶۴ درصد دانشجویان و ۸۰ درصد اساتید ذکر شد. میانگین نمره کل نگرش اساتید از سیستم ارزیابی ۹,۴۵±۶,۱۳۰ و دانشجویان ۳۳,۸۴±۹۲,۱۰۵ بود که تفاوت آماری معنی داری میان میانگین دو گروه وجود نداشت .بحث و نتیجه گیری : آموزش مبتنی بر توانمندی که عمدتا با روش های مختلفی ازجمله لاگ بوک و پورتفولیو ارزیابی می شود، نیازمند مستندسازی موثر اطلاعات و در نظر گرفتن راه هایی برای بهبود روش های ارزیابی فراگیران است . تعریف محورهای فیزیوتراپی به تفکیک بیماران بستری و سرپایی ، لحاظ کردن درخواست پزشک در کنار ارزیابی دانشجو جهت اتخاذ تصمیم گیری صحیح بالینی ، لحاظ کردن مهارت های ارتباطی و اخلاق حرفه ای، مستندسازی زمان تقریبی فیزیوتراپی هر بیمار، امکان ارزیابی مواجهه بالینی دانشجویان ، سهولت کاربری و مقرون به صرفه بودن با بارگذاری در سامانه سیپاد دانشگاه ازجمله نوآوریها و تفاوت های سیستم طراحی شده با لاگ بوک های رایج است .