تبیین فرایند رفتار کلاسی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی

مقدمه : یک کلاس درس مجموعه ای متشکل است از دانشجو و استاد و فضای کلاس با ویژگی های متفاوت که در کنار یکدیگر مجموعه ای کارآمد را تشکیل می دهند. مطالعات در حیطه مدیریت و جامعه شناسی نشان می دهد که در گروه ها تعاملات گوناگونی در جریان بوده و نحوه تعامل میان اعضای گروه بسیار مهم است ؛ کلاس درس نیز به عنوان یک گروه پیچیده و دارای تعاملات گوناگون در نظر گرفته می شود که دارای مجموعه ای از رفتار و گفتارها می باشد که با توجه به موقعیت زمانی و مکانی تغییر می کند و خصوصیت ثابتی نیس . پارسونسون معتقد است رفتارهای شکل گرفته در کلاس می تواند تاثیر به سزایی در ایجاد استرس در دانشجویان و اساتید داشته باشد، از طرفی رفتار همتایان در کلاس به قدری اهمیت دارد که حتی ممکن است باعث شود دانشجویان عادات خود را تغییر داده تا با محیط کلاس وفق یابند. در مطالعات زیادی فرهنگ کلاسی مورد بررسی قرار گرفته است . بسیاری از این مطالعات بیانگر آن است که با وجود اینکه توقع می رود دانشجویان در دانشگاه تابع قوانین باشد هنوز هم ناهنجاریهایی در رفتارهای دانشجویان دیده می شود. هدف اصلی تعلیم و تربیت ، پرورش انسان هایی است که در کنار کسب دانش ، شاد و پر انرژی بوده و دارای سلامت ذهنی و رفتاری باشند. تحقق اهداف آموزش ، کسب شایستگی و پیشرفت به بستر مناسب نیاز دارد، هنگامی که رفتارهای موجود در یک کلاس رفتارهای پسندیده ای باشد اهداف آموزش نیز به خوبی تحقق می یابد در غیر این صورت در فرایند یاددهی یادگیری اختلال ایجاد می گردد و این امر بر آینده شغلی دانشجویان علوم پزشکی که وظیفه خطیر کار در نظام سلامت و ارائه خدمت به جامعه را بر عهده دارند، همچنین بر عملکرد حرفه ای اساتید نیز موثر است . لذا با توجه به اهمیت بررسی رفتارهای کلاسی همان گونه که توسط دانشجویان تجربه می شود بر آن شدیم تا پژوهش تبیین رفتارهای کلاسی دانشجویان علوم پزشکی فسا را انجام دهیم .روش اجرا: این مطالعه یک مطالعه کیفی است که با استفاده از رویکرد نظریه مبنائی در سال تحصیلی ۱۳۹۶ لغایت ۱۳۹۸ انجام پذیرفت .دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی فسا به روش نمونه گیری مبتنی برهدف ، مورد مطالعه قرارگرفتند؛ به تدریج و با توجه به داده های به دست آمده و نظریه در حال ظهور، روند نمونه گیری مبتنی بر هدف به نمونه گیری نظری تبدیل شد و اشباع حاصل گردید. منبع اصلی جمع آوری داده ها مصاحبه های عمیق نیمه ساختارمند بود. از روش مقایسه مداوم برای تحلیل داده ها استفاده شد. در نهایت ۲۱ مصاحبه با مشارکت کنندگان انجام شد. داده ها بر اساس رویکرد اشتروس -کوربین ۲۰۰۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .یافته ها: نتایج این مطالعه بیانگر آن بود که رفتار کلاسی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی فسا فرایندی تعاملی ، پیچیده و پویا است و جنبه های متفاوت فردی، خانوادگی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی بر آن موثرند. حاصل تحلیل داده ها سه طبقه اصلی بود که مبین مراحل رفتار کلاسی دانشجویان بود. تحلیل موقعیت ، پذیرش و گریز از یادگیری، و روند تحصیلی ، سه طبقه مذکور بودند. عوامل موثر بر شکل گیری رفتار، زمینه فرایند رفتار کلاسی ، پذیرش و گریز از یادگیری، راهبرد این فرایند و پیوستار روند تحصیلی ، پیامد فرایند رفتار کلاسی بود که دستیابی به آموزش مطلوب به عنوان طبقه مرکزی در نظر گرفته شد. طبقه تحلیل موقعیت شامل تحلیل ها و پرسش هایی است که دانشجو قبل یا در بدو تشکیل کلاس در مورد استاد، کلاس ، قوانین و نحوه ارزشیابی انجام داده و راهبرد خود را انتخاب می کند. طبقه پذیرش یا گریز از یادگیری شامل رفتارهایی است که دانشجو در فرایند یاددهی یادگیری کلاسی انجام می دهد، چنانچه کلاس برای دانشجو مطلوب و روش تدریس استاد تعاملی باشد، دانشجو رفتارهای پذیرش یادگیری را نشان می دهد و بالعکس . طبقه پیوستار روند تحصیلی ، شامل پیشرفت و افت تحصیلی است که تاثیر مهمی بر آینده شغلی و پیامدهای روانی ناشی از پیشرفت و افت تحصیلی را در بر خواهدداشت .بحث و نتیجه گیری : تدوین فرایند رفتار کلاسی برآمده از این تحقیق ، شناخت رفتار کلاسی دانشجویان را در پی داشته است و در ارائه الگوهای رفتاری و انجام مداخلات ساختارمند و موثر مبتنی بر نیازها و انتظارات دانشجویان به منظور برطرف کردن مشکلات ناشی از رفتارهای کلاسی (ناشی از علل تاثیرگذار و پیامدهای مرتبط با آن ) در آینده قابلیت کاربرد خواهد داشت . همچنین شناسایی رفتارهای پیش برنده یادگیری در تصمیم گیریهای مسئولین آموزشی و اساتید جهت ارتقاء و پیشرفت تحصیلی دانشجویان مورد استفاده قرار خواهد گرفت .