طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامه توانمندسازی اعضایهیات علمی گروه آموزشی داخلی در زمینه آموزشمهارتهای ارتباطی به کارآموزان دانشکده پزشکیدانشگاه علوم پزشکی تهران

مقدمه : مهارت های ارتباطی یکی از توانمندیهای ضروری پزشکان است و وجود برنامه ای مدون در خصوص آموزش این توانمندی از اجزای مهم کوریکولوم های آموزشی است . روش های آموزشی متنوعی در این زمینه وجود دارد اما باید توجه داشت فارغ از روش آموزشی انتخاب شده ، مشارکت مستمر و موثر اعضای هیات علمی ، ضامن اجراو بقای این برنامه است . مطابق تئوری Herzberg عوامل متعددی ازجمله پیشرفت در کار، پاداش ، حس مسئولیت ، ترفیع ، سیاست های سازمانی ، وجود نظارت و عواملی مانند آن ، در ایجاد انگیزش و جلب مشارکت افراد در برنامه های سازمانی دخیل هستند و در هر نوع طراحی آموزشی باید مدنظر قرار گیرند. پس از اجرای برنامه بازنگری دوره پزشکی عمومی در گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی از مسائل چالش برانگیز تدوین برنامه ای جهت آموزش مهارت های ارتباطی در قالب آموزش طولی بود که از دوره علوم پایه آغاز می شودو مهم تر از آن تثبیت آن در برنامه آموزشی گروه و جلب مشارکت اعضای هیات علمی جهت اطمینان از تداوم برنامه بود. هدف از انجام این مطالعه طراحی ، اجرا و ارزشیابی برنامه توانمندسازی اعضای هیات علمی گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه آموزش مهارت های ارتباطی به کارآموزان بود.روش اجرا: با توجه به آماده شدن یک بسته آموزشی جهت آموزش مهارت ارتباطی پزشک و بیمار در شرایط دشوار در دانشکده پزشکی که در قالب آموزش در گروه کوچک و استفاده هم زمان از تکنیک های متنوع یاددهی طراحی شده بود، گروه داخلی از این فرصت مغتنم بهره برده و جهت اجرای این طرح مراحل زیر را طی نمود: ۱.مصوب کردن برنامه آموزش مهارت ارتباطی پزشک و بیمار در شرایط دشوار به کارآموزان داخلی بر پایه محتوای آماده شده در گروه مهارت های ارتباطی ؛ ۲.انتخاب دو مهارت چگونگی ارتباط با بیمار عصبانی و چگونگی ارائه خبر بد به بیمار جهت آموزش ؛ ۳.فراخوان اعضای هیات علمی علاقه مند برای مشارکت در برنامه ؛ ۴.تشکیل جلساتی جهت مرور محتوا و جزئیات اجرا با اساتید داوطلب ؛ ۵.اجرای یک دوره پایلوت برنامه و ارزشیابی آن ؛ ۶.اجرای رسمی برنامه از نیم سال اول سال تحصیلی ۹۷-۹۶ با جزییات زیر: گروه هدف : کارآموزان دوره داخلی ، زمان شروع : مهر ماه ۱۳۹۶، عناوین آموزش داده شده : چگونگی دادن خبر بد به بیمار، چگونگی ارتباط با بیمار عصبانی ، روش آموزش :کارگاه ۲ ساعته با ترکیبی روش های آموزشی مثل نمایش فیلم ، ایفای نقش ، سخنرانی فعال ، بحث گروهی ، تعداد فراگیران : ۱۵۰ نفر در هر ترم (تاکنون مجموعا ۷۵۰ نفر)، تعداد کارگاه ها: برای هر عنوان ۸ کارگاه موازی با ۱۵ تا ۲۰ فراگیر برگزار می شود (۸۰ کارگاه تا امروز)، مدرسین :اعضای هیات علمی گروه داخلی (۱۶ نفر)؛ ۷.استفاده از راهکارهای زیر برای حفظ مشارکت اساتید در برنامه : قرار دادن این برنامه به عنوان یکی از اجزای اجباری برنامه دوره کارآموزی داخلی ، برنامه ریزی کارگاه ها به صورت ی که کمترین تداخل با کار اساتید را داشته باشد، استفاده از محتوای از قبل آماده شده و جذاب ، کسب بازخورد مکرر از اساتید و فراگیران و ارائه بازخورد منظم به اساتید، در نظر گرفتن پاداش برای مشارکت به برنامه به صورت در نظر گرفتن امتیاز آموزشی و صدور گواهی تدریس در کارگاه .یافته ها: نتایج ارزشیابی این برنامه به صورت زیر است : بیش از ۷۰%دانشجویان محتوای کارگاه را متناسب با نیاز خود و حاوی نکات جدید دانسته و از روش آموزشی به کار رفته و مدرسین رضایت داشته اند و تمایل به تداوم برگزاری این شکل از برنامه آموزشی در ادامه دوره تحصیل خود داشته اند. از دید مدرسین شرکت کننده در کارگاه نیز در خصوص روش اجرا و محتوا و انتخاب گروه هدف رضایت مندی بالای۸۰% وجود داشته و ۹۰% ایشان نیز جهت ادامه حضور در برنامه اعلام آمادگی کرده اند و ۷۵% از مدرسین نیز اعلام کرده اند از محتوا و شیوه آموزش این کارگاه ها در جهت آموزش سایر رده های فراگیران استفاده کرده اند.بحث و نتیجه گیری : آموزش صحیح مهارت های ارتباطی به فراگیران در دوره بالین با هر شیوه آموزشی جز از طریق جلب مشارکت و توانمندسازی اعضای هیات علمی که وظیفه آموزش فراگیران در دوره بالین را بر عهده دارند میسر نخواهد شد. به نظر می رسد با در نظر گرفتن مواردی مثل قرار دادن این برنامه در الزامات آموزشی گروه ، مشارکت دادن اعضای هیات علمی از طریق دریافت مکرر بازخورد و تعدیل برنامه ، محتوای از پیش آماده شده برای کارگاه ، نظارت مکرر و در نظر گرفتن پاداش ، گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این حیطه موفق عمل کرده است .

کلیدواژه ها:

مهارت ارتباطی ، توانمندسازی اساتید