طراحی سوال چهار گزینهای توسط دانشجویان سال سومپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان در درسفیزیوپاتولوژی ریه و به اشتراک گذاری سوالها و پاسختشریحی آنها در گروه مجازی، روشی موثر برای ارتقاءیادگیری

مقدمه : تدریس دوره فیزیوپاتولوژی بیماریهای شایع برای دانشجویان سال سوم پزشکی که هنوز وارد دوره های بالینی نشده و تاکنون فقط مباحث تئوری علوم پایه را خوانده اند، با توجه به حجم روزافزون اطلاعات و مطالب جدید و محدودیت زمانی چالشی برای اساتید بالینی و نیز سردرگمی برای دانشجویان می باشد که درنهایت منجر به مرور سطحی و عدم فهم عمیق مطالب توسط آنها می شود. از طرف دیگر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در سال های اخیر به خصوص برای نسل فعلی دانشجویان فراگیر شده است . راحتی ، امکانات و مقبولیت شبکه های مجازی، باعث جذابیت استفاده از آنها جهت امور آموزشی می شود. روش پیشنهادی این مطالعه ، ارائه روشی نو و ترکیبی از روش های یادگیری فعال است . همچنین هدف از این مطالعه مقایسه روش تدریس به صورت طراحی سوال چهار گزینه ای توسط دانشجویان سال سوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان در درس فیزیوپاتولوژی ریه و به اشتراک گذاری سوال ها و پاسخ تشریحی آنها در گروه مجازی، با روش تدریس سخنرانی مرسوم است .روش اجرا: در ابتدا شش جلسه از ۱۷ جلسه درس فیزیوپاتولوژی ریه برای دانشجویان پزشکی سال سوم دانشگاه علوم پزشکی همدان برای انجام مطالعه انتخاب شدند. نیز در ابتدای دوره به دانشجویان در مورد روش و اهداف مطالعه توضیحات لازم زیر داده شد: پس از هر کدام از جلسات تدریس استاد، تا ۴۸ ساعت فرصت دارند که از مباحث آن جلسه یک سوال چهار جوابی غیر تکراری همراه با توضیحات گزینه هاو پاسخ صحیح در گروه تلگرامی که به همین منظور تشکیل شده بود ارسال کنند. هر کدام از دانشجویان می توانستند در مورد سوالات همکلاسی ها نظر داده و حتی پس از توضیحات تکمیلی استاد، پرسش هاو چالش های دیگری مطرح کنند. نمره ای نیز به عنوان نمره تکلیف برای سوالات هر جلسه در نظر گرفته شد. درنهایت از سوالاتی با سطح تحلیلی (توکسونومی ) بالا مشابه با سوالات دانشجویان در امتحان نهایی آن شش جلسه ، طرح و نمره کسب شده دانشجویان از امتحان آن شش جلسه (روش مطالعه ) با نمره ۱۱ جلسه دیگر که به صورت سخنرانی ساده انجام شده بود (روش کنترل )، مقایسه گردید. همچنین نمره روش تدریس مطالعه با نمره میانگین دانشجویان سه نیم سال قبلی در همان موضوعات (۶ جلسه ) مقایسه گردید.یافته ها: میانگین نمره امتحان روش مطالعه ۴/۱۴± ۹۶/۵۶ و میانگین نمره امتحان روش کنترل ۱۳/۱۱± ۲۶/۶۳ بود (۰۰۸,۰.(P-value= بر اساس نتایج آزمون اسپیرمن بین نمره تکلیف و نمره امتحان روش مطالعه ارتباط مثبت و معنی داری وجود داشت (۰۵/۰.(P-value< بر اساس نتایج آزمون من ویتنی تفاوت معنی داری در نمرات تکلیف و امتحان بر اساس جنسیت وجود نداشت (۰۵.(P-value›/ میانگین نمره دانشجویان با روش مطالعه ۹۶/۵۶ بیشتر از میانگین نمره دانشجویان در نیم سال های قبلی (۸۷/۵۲، ۶۷/۵۴، ۳۲/۴۳) در همان ۶ درس به روشی غیر از روش مورد مطالعه بود، هر چند که اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود. در پایان میزان رضایت دانشجویان از روش مطالعه به وسیله پرسشنامه خودساخته پژوهشگر ۱۶ آیتمی با لیکرت پنج گزینه ای که روایی آن با توجه به نظرات پنج فرد صاحب نظر و پایایی آن با آلفای کرونباخ ۷/۰ تایید شده بود، و نیز سوالات باز پاسخ ارزیابی گردید. با توجه به نتایج سوالات "اصلاح و تذکر استاد در مورد سوالات طراحی شده از مطالب تدریس شده مفید و آموزنده بود" و طراحی سوال "از مطالب تدریس شده در طول دوره تحصیل دانشکده جدید بود و برایم تازگی داشت "، دارای بیشترین میانگین بودند. سوال ” طراحی سوال از مطالب تدریس شده وقت گیر بود" نیز دارای کمترین میانگین بود. درنهایت میانگین کلی رضایت از روش جدید ۹۵/۷۱ درصد می باشد که نشان دهنده آنست که اکثر دانشجویان از روش جدید رضایت داشته اند. در پاسخ های باز نیز بیشتر دانشجویان از اینکه مجبور بودند برای طراحی سوال ، مبحث تدریس شده را همان روز مرور کنند و میزان استرس کمتری در زمان امتحان نهایی داشتند، از نکات مثبت این طرح برشمردند.بحث و نتیجه گیری : هر چند نمره نهایی امتحان روش مطالعه کمتر از نمره امتحان روش کنترل بود ولی در بازبینی سوالات مشخص شد که سوالات گروه کنترل همگی از سطوح پایین شناختی (recall) بوده در حالی که بیش از دو سوم سوالات روش مطالعه از سطوح بالاتر شناختی (تاکسونومی بالا) طرح شده بود. علاوه برآن نمره دانشجویان در همین مباحث از نمره دانشجویان هم سطح در نیم سال های قبلی بالاتر بود.مهم تر اینکه این روش تدریس نمره خوبی در رضایت سنجی از طرف دانشجویان کسب کرد. از نکات مثبت دیگر طرح این بود که بیش از۴۰۰ سوال از تنها شش مبحث در بانک سوال گروه جمع آوری شد.