تدوین راهکارهای پیشنهادی جهت اجرای استراتژی جامعه محوری مدلSPICESدر برنامه درسی کارشناسی پرستاری ایران

مقدمه : آموزش فرایندی پویا و هدفمند جهت ایجاد و ارتقاء یادگیری است . دانشگاه ها همگام با تغییرات مداوم در سیستم مراقبتی درمانی ، پرستاران نیازمند کسب مهارت های لازم جهت ارائه مراقبت های با کیفیت بالا هستند. در این راستا اهمیت آموزش پرستاری جهت تکامل حرفه و اطمینان از دریافت مراقبت با کیفیت برای مددجویان ضروری است . لذا برنامه درسی فراگیران باید مدون ، جامع و همسو با نیازهای نظام سلامت باشد و شایسته است برای تامین نیازهای جامعه تدوین برنامه های جدید و بازنگری و اصلاح برنامه های موجود صورت پذیرد.در سال ۱۹۸۴ هاردن و همکاران در این خصوص شش استراتژی آموزشی نوآورانه (دانشجومحور، مبتنی بر مسئله ، ادغام ، مبتنی بر جامعه ، انتخابی و نظام مند بودن ) را در قالب مدل SPICES مطرح کردند که به عنوان یکی از معتبرترین مجموعه استراتژیها در سیستم آموزشی مدرن علوم پزشکی مطرح است . در این مدل پیوستاری وجود دارد که در یک سر آن رویکردهای نوین و در طیف دیگر آن رویکردهای قدیمی استادمحور، جمع آوری اطلاعات ، مبتنی بر رشته ، مبتنی بر بیمارستان ، برنامه استاندارد و استادشاگردی قرار دارد. مدل SPICES به عنوان یک چارچوب شناخته شده جهت ارزشیابی ، بازنگری و تغییر در برنامه درسی می باشد. استراتژیهای SPICES استراتژیهای اجرایی در کل فرایندیاددهی یادگیری هستند که دانشکده های پرستاری سعی در اجرای آن داشته اند. هدف از انجام مطالعه حاضر تعیین نحوه پیاده سازی استراتژی جامعه محوری مدل SPICES در برنامه درسی لیسانس پرستاری امریکا، کانادا، استرالیا، ایران و ارائه راهکارهای پیشنهادی در برنامه درسی کارشناسی پرستاری ایران می باشد.روش اجرا: این مطالعه تطبیقی در سال ۱۳۹۸ به کمک الگوی برادی دارای مراحل توصیف ، تفسیر، هم جواری و مقایسه انجام شد. ده دانشکده برتر از سه کشور امریکا، استرالیا، کانادا به همراه کشور ایران به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برنامه درسی این دانشگاه ها با در نظر گرفتن استراتژی جامعه محوری مدل SPICES مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: استراتژی جامعه محوری شامل پنج مرحله می باشد. مرحله اول ، واحدهای درسی ارتباطی با مشکلات جامعه ندارند. حتی ارتباطی با مشکلات شایع سطح سوم مراقبتی هم ندارند. مرحله دوم ، واحدهای درسی تاکید بر مشکلات سطح سوم مراقبتی (بیمارستان محور) دارند.مرحله سوم ، واحدها در اهداف ، محتوی و منابع توجه به جامعه نگری دارند. مرحله چهارم ، واحدهای درسی هم جامعه نگر و هم جامعه محور هستند. بنابراین محیط یادگیری و پیامدها مربوط به وضعیت واقعی جامعه است . مرحله پنجم ، رشته ها با هم تنیده شده اند و به صورت درون رشته ای و هم عرضی اجرا می شود. تم ها مرکز اصلی در سازمان دهی برنامه های درسی هستند. بر این اساس دانشگاه جان هاپکینز، در مرحله پنجم ، دانشگاه سیدنی در مرحله چهارم ، دانشگاه وسترن در مرحله سوم و ایران در مرحله دوم جامعه محوری است .بحث و نتیجه گیری : لذا بر اساس نحوه پیاده سازی این استراتژی در دانشکده های برتر دنیا، راهکارهایی جهت پیاده سازی این استراتژی مدل SPICES جهت اصلاح و بازنگری کوریکولوم پرستاری ایران وجود دارد. راهکارها شامل موارد زیر می باشد: ۱.توجه به جامعه محوری از طریق رفع مشکلات بهداشتی : جامعه با ارائه خدمات معتبر پرستاری توسط دانشجویان به جامعه از طریق مشارکت خدمات علمی بالینی ؛ ۲.توجه به جامعه محوری در برنامه درسی : توجه به نیاز جامعه در ترسیم اهداف و واحدهای درسی ، توجه به سلامتی به جای بیماری، برنامه های یادگیری خارج دانشکده ای، پروژه های درسی جامعه محور، تکالیف به صورت درگیری با محیط و جامعه ، امتحان بررسی بالینی خارج دانشکده ای، تشکیل گروه های علاقه مند به سالمندی، ایجاد مراکز مراقبت های اولیه و مراقبت در منزل و تربیت دانشجویان با این اهداف ؛ ۳.توجه به جامعه محوری در تحقیقات :تشکیل مرکز تحقیقات ارتقاء خدمات بازاریابی در بهداشت و درمان ، تحقیقات هم گروهی الکترونیکی پرستاری؛ ۴.توجه به جامعه محوری از طریق فعالیت های مشارکتی : تشکیل سازمان ها و مراکز دانشکده ای مانند وجود جامعه یادگیری پرستاری، کمیته بهداشت روان جامعه ، ایجاد کلینیک های پرستاری با مدیریت دانشجویان ترم بالا