تجزیه و تحلیل بیومکانیکی تاثیر پنجه ساچ و دینامیک در دویدن افراد قطع عضو یک طرفه ترانس تیبیال

هدف قطع عضو اندام تحتانی به علت از دست دادن قسمتی از ساختار عضلانی اسکلتی، باعث کاهش عملکرد و افزایش آسیب هنگام جابه جایی بدن می شود. تاثیر پنجه های مختلف هنگام دویدن در مطالعات متعدد تجزیه و تحلیل شده است. هدف این پژوهش، تجزیه و تحلیل بیومکانیکی تاثیر پنجه ساچ و دینامیک بر برخی متغیرهای کینتیکی در دویدن افراد قطع عضو یک طرفه ترانس تیبیال بود.  روش بررسی در این پژوهش نیمه تجربی، هشت فرد قطع عضو ترانس تیبیال پای چپ با روش نمونه گیری در دسترس یا آسان شرکت کردند. جامعه هدف، افراد قطع عضو ترانس تیبیال یک طرفه که قادر به دویدن باشند و جامعه در دسترس شامل افراد قطع عضو ترانس تیبیال پای چپ که در طول سال های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ به مرکز توان بخشی کوثر تهران مراجعه کرده بودند، می شد. برای سازگاری با پنجه ها، هر پنجه قبل از آزمایش حداقل یک هفته توسط آزمودنی ها پوشیده شد. همه آزمودنی ها در سه جلسه ارزیابی دویدن شرکت کردند. یک جلسه با استفاده از پنجه خود (جلسه آشنایی)، یک جلسه پنجه ساچ و یک جلسه پنجه دینامیک. فقط داده های دو جلسه آخر برای مقایسه دو پنجه استفاده شد. هر آزمودنی با هر یک از پنجه ها سه بار مسیر ۱۲ متری را با سرعت ۵/۲ متر بر ثانیه دوید. به منظور مقایسه پذیر بودن متغیرهای کینتیکی سرعت دویدن یکسان انتخاب شد. برای نزدیک کردن شرایط آزمایش به شرایط واقعی دویدن از کفش ورزشی استفاده شد. در هر جلسه سه آزمایش موفق انجام شد که کف هر پا به طور کامل و بی نقص با صفحه نیرو تماس پیدا کرده باشد. از صفحه نیروی کیستلر برای ثبت داده های کینتیکی و از سیستم آنالیز حرکت وایکان برای ثبت داده های کینماتیکی استفاده شد. داده های دوربین و صفحه نیروسنج به صورت هم زمان و به ترتیب با ۲۰۰ و ۱۰۰۰ هرتز نمونه برداری شدند. مسیر مارکرها و داده های آنالوگ با استفاده از فیلتر متوسط مربع خطا که در نسخه ۷/۱ بسته نرم افزاری وایکان وجود دارد، فیلتر شدند. متغیرهای کینتیکی با استفاده از مدل دینامیکی پلاگین گیت وایکان تولید شدند. نیروی عمودی عکس العمل زمین نسبت به وزن بدن هنجار شد. در مطالعه حاضر، پنج متغیر برای تجزیه و تحلیل بیومکانیکی پنجه ها انتخاب شد. حداکثر نیروی عمودی عکس العمل زمین، توان، کارایی فنر، گشتاور مچ در پای قطع عضو و نسبت (درصد) تقارن حداکثر نیروی عمودی عکس العمل زمین میان پای قطع عضو و پای سالم محاسبه شد. همه مقادیر در هر آزمایش برای هر آزمودنی با هر پنجه میانگین گیری می شد. برای تعیین اثر پنجه ها، آزمون تی همبسته در داده های نرمال و آزمون ویلکاکسون در داده های غیرنرمال استفاده شد (۰۵/P≤۰). یافته ها در بررسی نرمال بودن توزیع داده ها، نتایج نشان داد داد ه های حداکثر توان جذبی مچ با پنجه ساچ و حداکثر توان جذبی ران با پنجه دینامیک توزیع نرمال نداشت و بقیه داده های بررسی شده توزیع نرمال داشت. نتایج آزمون تی همبسته و ویلکاکسون مشخص کرد کارایی فنر (۰۵/۰=P) و حداکثر گشتاور پلانتارفلکشن (۰۵/۰=P) در میان پنجه ساچ و دینامیک تفاوت معنا دار با یکدیگر داشتند. کارایی فنر در پنجه دینامیک بیشتر از پنجه ساچ بود (۰۵/۰=P)،  اما حداکثر گشتاور پلانتارفلکشن با استفاده از پنجه ساچ بیشتر از پنجه دینامیک به دست آمد (۰۵/۰=P)، در حالی که تفاوت معناداری میان حداکثر نیروی عمودی عکس العمل زمین، حداکثر توان تولیدی و جذبی در مچ، حداکثر توان تولیدی و جذبی در زانو، حداکثر توان تولیدی و جذبی در ران، حداکثر گشتاور دورسی فلکشن و نسبت (درصد) تقارن حداکثر نیروی عمودی عکس العمل زمین میان پای قطع عضو و پای سالم وجود ندارد.  نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر نشان داد هنگام دویدن، کارایی فنر پنجه دینامیک بیشتر از پنجه ساچ و به کارایی فنر پای سالم نزدیک تر است. بنابراین از این نظر پنجه دینامیک عملکرد طبیعی تری دارد.

کلیدواژه ها:

Biomechanics ، SACH Foot ، Dynamic-Response Foot ، Running ، Transtibial Amputee ، بیومکانیک ، پنجه ساچ ، پنجه دینامیک ، دویدن ، قطع عضو ترانس تیبیال