مقایسه قدرت ایزومتریک برخی عضلات کمربند شانه ای در زنان با و بدون دیسکینزیس کتف

هدف تغییر حرکت و وضعیت قرارگیری کتف، دیسکینزیس کتف نامیده می شود. دیسکینزیس کتف یکی از مشکلات شایع بالینی است. قدرت عضلات کمربند شانه ای در حرکت و ثبات شانه مهم است و ضعف آن ها می تواند در دیسکینزیس کتف نقش داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه حداکثر نیروی ایزومتریک حرکات کمربند شانه ای در دو گروه افراد با و بدون دیسکینزیس کتف بود. روش بررسی در مطالعه ای موردی شاهدی با روش نمونه گیری غیراحتمالی ساده، ۳۰ فرد با دیسکینزیس کتف (میانگین سنی ۲/۶۲±۲۲/۹۵ سال) و ۳۰ آزمودنی بدون دیسکینزیس (میانگین سنی ۲/۵۰±۲۲/۴۳ سال) با هم مقایسه شدند. افراد ایستاده بودند و دست هایشان در کنار بدن قرار داشت. آزمونگر به فاصله یک ونیم متر پشت افراد قرار می گرفت. از آزمون دیسکینزیس کتف به منظور مشاهده تغییرات ریتم اسکپولوهومرال در صفحات ساجیتال و فرونتال بازو استفاده شد. حرکات فلکشن و ابداکشن شانه پنج بار تکرار می شد. آزمونگر با مشاهده، حرکت کتف را به انواع طبیعی و دارای دیسکینزیس درجه بندی می کرد. اندازه گیری حداکثر نیروی ایزومتریک حرکات چرخش به داخل و خارج، اسکپشن با چرخش به خارج، ابداکشن و چرخش بالایی کتف، اداکشن و چرخش پایینی کتف، اداکشن کتف، اداکشن و پایین آمدن کتف، با دینامومتر دستی انجام شد. برای اندازه گیری حداکثر نیروی ایزومتریک چرخشی شانه، افراد در وضعیت دمر قرار می گرفتند. بازو در ۹۰ درجه ابداکشن در صفحه فرونتال با فلکشن ۹۰ درجه بازو قرار می گرفت و مقاومت در انتهای ساعد در برابر چرخش به داخل و خارج اعمال می شد. حداکثر نیروی ایزومتریک در صفحه کتف (اسکپشن) برای اندازه گیری قدرت سوپرااسپیناتوس در وضعیت نشسته اندازه گرفته می شد. بدین ترتیب که شانه در ۷۰ درجه ابداکشن در صفحه کتف با چرخش خارجی قرار می گرفت. حداکثر نیروی ایزومتریک حرکت ابداکشن و چرخش بالایی کتف در وضعیت طاقباز انجام می شد. بدین ترتیب که بازو در ۹۰ درجه فلکشن با اکستنشن آرنج قرار می گرفت، در حالی که دست به جلو حرکت می کرد، مقاومت اعمال می شد. حداکثر نیروی ایزومتریک رومبوئید و تراپزیوس میانی با اعمال مقاومت در برابر اداکشن و چرخش به پایین کتف و اداکشن کتف به ترتیب اندازه گرفته شد. همچنین حداکثر نیروی ایزومتریک تراپزیوس تحتانی در وضعیت دمر در حالی که بازو در ۱۳۵ درجه ابداکشن با آرنج صاف قرار داشت، اندازه گرفته شد. از آزمون تی مستقل برای مقایسه حداکثر نیروی ایزومتریک ارادی حرکات کمربند شانه ای در دو گروه با و بدون دیسکینزیس کتف استفاده شد.  یافته ها افراد با اختلال حرکتی کتف با میانگین سنی ۲/۶۲±۲۲/۹۵ سال، وزن ۱۲/۸۲±۶۵/۶۷ کیلوگرم و قد ۸/۶۶±۱۷۳/۴۳ سانتی متر و افراد بدون دیسکینزیس با میانگین سنی ۲/۵۰±۲۲/۴۳ سال، وزن ۱۳/۳۸±۶۴/۳۹ کیلوگرم و قد ۱۱/۳۹±۱۷۱/۳۵ سانتی متر بودند که تحلیل آماری نشان داد دو گروه از نظر سن، وزن و قد اختلاف معنی داری ندارند. نتایج تحقیق نشان داد اختلاف میانگین در حداکثر نیروی ایزومتریک حرکات اسکپشن (همراه با چرخش به خارج) و ابداکشن و چرخش بالایی کتف، اداکشن با پایین آمدن کتف، اداکشن و چرخش به پایین کتف و اداکشن کتف افراد با و بدون دیسکینزیس معنی دار است (P<۰/۰۵). به عبارت دیگر در مقایسه با گروه کنترل در افراد با دیسکینزیس کتف، عضلات سوپرااسپیناتوس، سراتوس انتریور ، تراپزیوس میانی، تحتانی و رومبوئیدها ضعیف تر بودند . نتیجه گیری دیسکینزیس کتف یا تغییر کینماتیک آن (چرخش به پایین، تیلت قدامی و چرخش به داخل کتف) می تواند با کاهش فضای ساب اکرومیال منتهی به سندروم گیرافتادگی شانه شود. سوپراسپیناتوس مهم ترین عضله از عضلات روتیتور کاف شانه است که مستعد اختلال است. تغییر کینماتیک کتف که فضای ساب اکرومیال را کم می کند با ایجاد فرایند التهابی یا تحت کشش بودن این عضله می تواند توجیه کننده ضعف عضله سوپرااسپیناتوس در افراد مبتلا به دیسکینزیس کتف باشد. همچنین مشخص شده است ثبات دهنده های کتف، شامل عضله سراتوس انتریور، رومبوئید، تراپزیوس میانی و تحتانی بیشتر از بقیه دچار ضعف و مهار می شوند. بنابراین ضعف این عضلات می تواند با دیسکینزیس کتف مرتبط باشد. از همین رو تمرین درمانی عضلات کتف در توانبخشی بیماران مبتلا به سندروم گیرافتادگی شانه و دیسکینزیس کتف مهم است، زیرا عضلات در وضعیت قرارگیری کتف و همچنین در حین حرکت نقش دارند. با توجه به ارتباط کاهش قدرت حرکات کمربند شانه ای با دیسکینزیس، تقویت عضلات کمربند شانه ای به ویژه عضلات سوپرااسپیناتوس و سراتوس انتریور و رومبوئیدها و تراپزیوس میانی و تحتانی ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

Shoulder ، Scapula ، Muscle strength ، Isometric contraction ، شانه ، کتف ، قدرت عضلانی ، انقباض ایزومتریک