اثر ترتیب تمرین موازی به همراه تحریک الکتریکی عضلانی بر عملکرد جسمانی زنان سالمند جوان

اهداف: سالمندی یکی از مراحل زندگی است که به دلیل شرایط ویژه این دوره از زندگی، نیاز به توجه ویژه دارد. کم تحرکی و ضعف عضلانی ناشی از سالخوردگی از عوامل مهم کاهش آمادگی جسمانی و عملکردی سالمندان هستند که می توانند کیفیت زندگی آن ها را کاهش دهد. از طرفی تحریک الکتریکی عضلانی (EMS) یکی از شیوه های مدرن تمرینی است که می تواند برای افراد کم توان مانند سالمندان مناسب باشد. همچنین ترتیب تمرین در تمرینات موازی یکی از متغیرهای تمرین است که می تواند بر سازگاری های ایجادشده در اثر تمرین موثر باشد. هدف تحقیق حاضر مقایسه اثر ترتیب تمرین در تمرینات موازی به همراه EMS بر عملکرد حرکتی زنان سالمند است. روش بررسی: در تحقیق نیمه تجربی حاضر که به صورت یک سوکور انجام شد، پنجاه زن سالمند سالم داوطلب با دامنه سنی ۷۰-۶۰ سال به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و به صورت تصادفی به گروه های (هر گروه ده نفر) تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، تمرین چرخشی (تغییر اولیت به صورت تناوبی در جلسات تمرین) به همراه EMS، چرخشی و کنترل (بدون تمرین) تقسیم شدند. پروتکل تمرین شامل دوازده هفته تمرین و سه جلسه تمرین در هفته بود. هر جلسه تمرین شامل سه مرحله گرم کردن (۱۵-۱۰ دقیقه، تمرینات اصلی (۲۰ دقیقه) و سرد کردن (۱۰ دقیقه) بود. برنامه تمرین اصلی شامل ۲۰ دقیقه تمرینات ترکیبی موازی بود که به صورت دو مرحله ۱۰ دقیقه ای با استراحت ۵-۳ دقیقه ای بین مراحل تمرین اجرا شد. تمرینات ایروبیک با شدت ۷۰-۵۰ درصد حداکثر اکسیژن مصرفی و تمرینات مقاومتی با استفاده از تمرینات با وزن بدن و کش های الاستیک برای گروه های عضلانی مختلف انجام شد. برنامه تمرین از نظر حجم و شدت برای همه گروه ها یکسان بود، تنها تفاوت در ترتیب تمرین و ارائه EMS بود. قدرت عضلات بالاتنه و پایین تنه به ترتیب با آزمون پرس سینه و اکستنشن زانو نشسته، حداکثر اکسیژن مصرفی (VO۲max) با آزمون یک مایل پیاده روی راکپورت، استقامت عضلانی با آزمون ۲ دقیقه گام برداشتن درپجا و توان پایین تنه با آزمون راه رفتن روی سطح شیب دار در دو مرحله قبل و پس از مداخله تحقیق اندازه گیری شدند. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از آزمون های های تی وابسته و تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ و سطح معنی داری (۰/۰۵≥ P) انجام شد. یافته ها: پس از دوره تمرین، افزایش معنی داری در همه متغیرهای وابسته اندازه گیری شده نسبت به مقادیر پایه مشاهده شد (۰/۰۰۱>P). افزایش معنی داری نیز در سطح VO۲max، قدرت بالاتنه و پایین تنه و استقامت عضلانی در همه گروه های آزمایش نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (۰/۰۰۱>P). اما توان پایین تنه فقط در گروه های آزمایش به همراه EMS نسبت به گروه کنترل معنی دار بود (۰/۰۱> P). تغییرات VO۲max و قدرت پایین تنه در گروه های آزمایش به همراه EMS به صورت معنی داری نسبت به گروه بدون EMS بیشتر بود (۰/۰۱>P). همچنین قدرت بالاتنه و استقامت عضلات پایین تنه در گروه با اولویت تمرین مقاومتی به همراه EMS نسبت به گروه ترکیبی بدون EMS بیشتر بود (۰/۰۱>P).  نتیجه گیری: با توجه به نتایج می ­توان گفت که تمرینات ترکیبی موازی روش مفیدی در ارتقای آمادگی جسمانی و عملکرد جسمانی زنان سالمند است و استفاده از EMS می تواند موجب افزایش اثر سازگاری­ های حاصل از تمرین به خصوص توان پایین تنه در سالمندان باشد و می­ تواند از عوارض مرتبط با ضعف عضلانی جلوگیری کند. از طرفی ترتیب تمرین با اولویت تمرین مقاومتی می ­تواند بر افزایش اثر تمرین بر متغیرهای قدرت عضلات بالاتنه و استقامت عضلانی موثر باشد، ولی بر قدرت عضلات پایین تنه، استقامت قلبی تنفسی و توان پایین تنه اثر معنی داری ندارد.

کلیدواژه ها:

Elderly ، Women ، Exercise training ، Electromyostimulation ، Physical performance ، زنان ، سالمند ، تمرین ورزشی ، تحریک الکتریکی عضلانی ، عملکرد جسمانی