کاهش اثرات تنش آبی در تریتیکاله با استفاده از سامانه های کود زیستی-آلی و کشت مخلوط در یک منطقه خشک از جنوب ایران

به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد تریتیکاله (× Triticosecale Wittmack) در کشت خالص و کشت مخلوط با نخود (Cicer arietinum L.) تحت شرایط تنش آبی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب- دانشگاه شیراز در سال زراعی ۱۳۹۹۱۳۹۸ اجرا شد. تیمارها در دو سطح آبیاری [۱- مطلوب: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله ی رسیدگی فیزیولوژیک و ۲- تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله ی شیری] به عنوان عامل اصلی و سه منبع کودی [۱- شیمیایی: (۵۰ کیلوگرم فسفر بر هکتار + ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن بر هکتار)، ۲- زیستی-آلی: (کود گوسفندی ۴۰ تن بر هکتار + تلقیح با باکتری های سودوموناس فلورسنس (Pseudomonas florescence) و آزوسپیریلوم براسیلنس (Azospirillum brasilense))، ۳ تلفیقی: (۲۵ کیلوگرم فسفر بر هکتار + ۷۵ کیلوگرم نیتروژن بر هکتار +۲۰ تن کود گوسفندی بر هکتار + تلقیح با باکتری های سودوموناس فلورسنس و آزوسپیریلوم براسیلنس)] و دو نوع کشت [۱- کشت خالص تریتیکاله، ۲- کشت مخلوط تریتیکاله/ نخود (۱:۱)] به عنوان عوامل فرعی بودند که به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد، عملکرد و اجزای عملکرد به واسطه تنش آبی کاهش یافت. اما، این کاهش ها در شرایط کشت مخلوط نسبت به خالص کمتر بود. تنش آبی، عملکرد دانه را در همه سامانه های کودی کاهش داد؛ اما، این کاهش در تیمارهای مختلف متفاوت بود. بیشترین کاهش عملکرد در تیمار کود شیمیایی (۶۰.۴ درصد) و کمترین کاهش (۳۰.۷ درصد) در شرایط استفاده از کود زیستی-آلی مشاهده نسبت به آبیاری مطلوب شد. با توجه به کمترین کاهش عملکرد در تیمار کود زیستی-آلی و کشت مخلوط تریتیکاله و نخود در پاسخ به تنش آبی، استفاده از این تیمارها در شرایطی که احتمال وقوع تنش آبی پس از گلدهی بالا باشد، پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

آزوسپیریلوم ، سودوموناس ، عملکرد دانه ، کود تلفیقی