تحلیل مولفه ها و مصادیق فقه تمدن ساز در منظومه ی فکری آیت الله خامنه ای

در عصر حاضر با توسعه ارتباطات و شیوع رسانه­های ارتباط جمعی و ظهور مکاتب گوناگون فکری، بحث از تفوق تمدنی و گفتمان برتر فکری از حیثیت ویژه­ای برخوردار شده است. در این میان از نظر بسیاری از دانشمندان مسلمان، تعالیم مترقی شریعت، به مثابه تئوری اداره انسان از بدو حیات تا لحظه ممات، نیکوترین راهبرد و استوارترین شیوه برای عینیت بخشیدن به تمدن برتر محسوب شده و یگانه راهکار مورد وثوق در برابر استیلای تمدنی غرب، برکشیدن و شناسایی و تبیین مولفه­های تمدنی شریعت و ازجمله فقه اسلامی می­باشد. نوشتار حاضر با عنایت به ضرورت بحث و نیز خلا پژوهشی موجود، در جستاری مسئله­محور و با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، با هدف پاسخ به این پرسش شکل گرفته است که مولفه­های گفتمان فقه تمدنی در بیانات و آثار مقام معظم رهبری شامل چه مواردی می­شود. نیک پیداست که موضع ایشان در باب مولفه­های فقه تمدنی ازاین جهت حائز اهمیت شایان است که معظم­له در طول سالیان از رهگذر مدیریت جامعه، تجارب ارزشمندی کسب نموده و با تاسی به آموزه­های دینی، پیاده­سازی تعالیم راهبردی شریعت را مدنظر قرار داده­اند؛ لذا تبیین رویکرد ایشان می­تواند به مثابه الگویی درخشان فراروی مدیران جامعه در جهت پیشبرد راهبردهای کلان نظام اسلامی قرار گیرد. نوشتار حاضر پس از استقصا در آرای مقام معظم رهبری، گفتمان فقه تمدنی را در پنج محور در آرای ایشان بازشناسی و معرفی کرده است: ۱. حقوق شهروندان غیرمسلمان ۲. حقوق اقلیت های مذهبی ۳. اهتمام به عنصر زمان و مکان ۴. ضرورت ایجاد فقه­های مضاف ۵. بهره­گیری از پتانسیل­های فقه حکومتی.

کلیدواژه ها:

فقه ، تمدن ، آموزه های دینی ، مقام معظم رهبری ، فقه تمدنی