ارائه الگوی تاب آوری تحصیلی و هیجانی با در نظرگرفتن عوامل فردی، خانوادگی، و اجتماعی دانش آموزان

هدف این پژوهش ارائه مدلی علی و تبیینی از چگونگی تاب آوری هیجانی و تحصیلی، با ایجاد تمایز میان عوامل حفاظتی، فرآیندها،پیامدها، و شاخص های تاب آوری، با رویکردی سیستمی و شناختی – اجتماعی، و با در نظرگرفتن عوامل فردی، خانوادگی، و اجتماعیو همچنین لحاظ نمودن فرایندهای تنظیمی موثر در تاب آوری تحصیلی و هیجانی بود. شرکت کنندگان پژوهش شامل ۸۴۰ دانش آموزدختر(۴۷۹ نفر) و پسر (۳۶۱ نفر) دبیرستان های شهر تهران بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از چهار ناحیه آموزش وپرورش شهرستان تهران انتخاب شدند. به منظور سنجش متغیرهای مدل از ابزارهای مقیاس انگیزشی و درگیری دانش آموزان،دلبستگی به والدین و همسالان، پرسشنامه معلم به عنوان بافت اجتماعی (جو تعاملی معلم- دانش آموز)، مقیاس راهبردهای مقابله ای،پرسشنامه تنظیم شناختی عاطفی، مقیاس بهزیستی روانی، مقیاس عاطفه مثبت و عاطفه منفی، و افسردگی کودکان، و تاب آوریتحصیلی استفاده گردید. پایایی و روایی تمامی ابزارها با استفاده از ضریب پایایی آلفای کرونباخ و تحلیل عوامل احراز گردید. متغیرهایپیش بینی کننده راهبرد مقابله ای جستجوی حمایت به ترتیب عبارت بودند از: دلبستگی به والدین (بصورت مثبت)، درگیری و توجه(بصورت مثبت)، ساختار (بصورت منفی)، و دلبستگی به همسالان (بصورت مثبت). پیش بینی کننده های معنادار تنظیم شناختی مثبتهیجانات نیز به ترتیب شامل باورهای انگیزشی سازگار (بصورت مثبت)، درگیری و توجه (بصورت مثبت) و دلبستگی به والدین (بصورتمثبت) بودند. راهبرد مقابله ای اجتنابی به ترتیب توسط متغیرهای باورهای انگیزشی سازگار (بصورت مثبت)، دلبستگی به والدین (بصورتمنفی) و دلبستگی به همسالان (بصورت مثبت) پیش بینی شده است. راهبرد مقابله ای کناره گیری نیز فقط از طریق متغیر ساختار(بصورت منفی) پیش بینی شد.

کلیدواژه ها:

باورهای انگیزشی سازگار ، باورهای انگیزشی ناسازگار ، دلبستگی به والدین و همسالان ، جو تعاملی معلم- دانش آموز ، تاب آوری تحصیلی