تحلیل و تبیین دلایل واسوخت از فخر در شعر شاعران خودستا (خاقانی شروانی، عرفی شیرازی، طالب آملی)

؛«واسوخت از فخر یا ضد فخر» عنوان موضوعی نویافته، حاصل درنگ در شعر شاعران خاقانی شروانی، عرفی شیرازی و طالب آملی است که بیش از دیگران از مفاخره در شعر خود سود برده اند و منظور از واسوخت از فخر آن است که شاعر مغرور و خودستا در مواضعی از سخن، دست از مفاخره و گران تنی برمی دارد و برعکس یا به فروتنی و تواضع زبان می گرداند یا آنکه ملول و دل شکسته گلایه و واگویه را مشق می کند. این مقاله نشان داده است، تغییر سه موقعیت سیاسی اجتماعی و معرفتی و سنی سبب واگشت از فخر می شود. در این مقاله ضمن اشاره به حیات سه شاعر و دلایل خودستایی شان، تغییر سه گانه موقعیت آنان که سبب گرایش به ضدفخر شده است، با شواهد متعدد از شعرشان تحلیل و بررسی شده است. بازماندن از مناصب و موهبت ها و انقلاب درونی شاعران، به همراه گذر عمر به عنوان سه واکنش مهم در رفتار شاعران خودستا، رفته رفته آنان را از تفاخر به سمت تواضع کشانده و واگشت از فخر را در شعرشان رقم زده است . یافته ها نشان می دهد در هر سه شاعر، هر سه موقعیت باعث رویگردانی آنان از تفاخر می شود همچنین بیشترین فراوانی در فخریه و واسوخت از آن، در شعر خاقانی، سپس طالب آملی دیده می شود و عرفی در مرتبه بعد قرار دارد.

کلیدواژه ها:

واسوخت از فخر ، مفاخره ، خاقانی ، عرفی شیرازی ، طالب آملی