تاثیر گونه های نادر بر شاخص پیچیدگی ساختار (SCI) در جنگل های راش هیرکانی

یکی از مهم­ترین اهداف مدیریت اکولوژیک جنگل ها افزایش پیچیدگی در ساختار توده های جنگلی است. همچنین با وجود توصیه به افزایش آمیختگی تا­کنون تاثیر حضور گونه های نادر بر کارکرد بوم سازگان های جنگلی به­خوبی بررسی نشده است. این پژوهش برای تحلیل حضور و فراوانی حضور و فراوانی گونه های نادر درختی بر مقدار شاخص پیچیدگی ساختار در توده های راش انجام شد. تعداد ۱۲ قطعه یک­هکتاری با حضور گونه های نادر درختی انتخاب و پس از اندازه گیری ویژگی های ساختاری، شاخص چند متغیره پیچیدگی در هر یک از قطعات تعیین شد. برای برآورد این شاخص از ۱۰ متغیر منفرد شامل تعداد درختان در واحد سطح، میانگین قطر، ضریب تغییرات قطر، ضریب جینی قطر، تعداد درختان قطورتر از ۱۰۰ سانتی متر، نسبت تعداد درختان در اشکوب ها، نسبت روشنه، تعداد وحجم خشک دارها و تغییرات اندازه ای درختان استفاده شد. مقایسه مقدار همبستگی ارزش نسبی گونه های راش، پلت و گونه های نادر با شاخص پیچیدگی ساختار نشان­دهنده تفاوت در تغییرات پیچیدگی با افزایش فراوانی گونه های درختی است. بر این اساس گونه های راش و ممرز به­عنوان دو گونه درختی غالب و دارای بیشترین ارزش نسبی همبستگی کمتری را با این شاخص نشان دادند. در­حالی­که گونه پلت و دیگر گونه های نادر شامل توسکا، نمدار و ملج رابطه مثبتی را با افزایش پیچیدگی در ساختار نشان می­دهند. از این­رو با توجه تاثیر مثبت حضور گونه های درختی نادر بر افزایش پیچیدگی ساختار توصیه می شود در حین اجرای عملیات پرورشی برای تنظیم آمیختگی توده های طبیعی گونه های نادر در توده حفظ شوند.

کلیدواژه ها:

تنوع اندازه ای درختان ، حفاظت از طبیعت ، گونه های نادر ، مدیریت اکولوژیک جنگل ، همگام با طبیع