انگ و محتواهای رسانه ای؛ نشانه شناسی برنامه های رادیویی مرتبط با کارتن خوابی

مقدمه: کارتن خوابی در دو دهه اخیر توجه بسیاری از نهادهای دولتی و مدنی و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. نگرانی های جامعه برای مسئله بی خانمانی و نرسیدن به راهکاری برای رفع آن، روی آوردن به انگ را به دنبال داشته است. خشونت های ضد بی خانمان ها، جرم انگاشتن، نامرئی بودن و اصطلاحاتی مانند ولگرد و معتاد متجاهر، از جمله انگ هایی است که اثرات آن تا پس از بهبودی نیز همراه افراد بی خانمان است. رسانه ها نیز با بازتاب تصویر این گروه، نقش مهمی در این میان دارند. روش: برای بررسی وضعیت انگ (مولفه ها، مدیریت و انواع انگ) در برنامه های رادیویی مرتبط با کارتن خوابی، شش قسمت از برنامه های «قرار آسمانی»، «مستند اختیاریه»، «گفت وگوی اجتماعی» و «افق روشن» بر اساس تحلیل نشانه شناختی، به عنوان یکی از روش های پرکاربرد در تحقیقات کیفی متون رسانه ای تحلیل شد. یافته ها: در این برنامه ها، اعتیاد و چهره ظاهری نامناسب به عنوان «علامت» و معتاد به عنوان «برچسب» بی خانمانی برجسته می شود. در برنامه های با حضور کارتن خواب ها، عامل فردی و در برنامه های با حضور مطلعان و متخصصان، ترکیبی از عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و ساختاری برای «مسئولیت» بی خانمانی مطرح می شود. انگ «خطر» در برنامه های با حضور مطلعان و متخصصان برجسته است و انواع مختلفی از آسیب ها شامل جرم و جنایت و سرقت و گسترش اعتیاد و بیماری و فرزندان بی هویت و تخریب روحیه جامعه به این گروه نسبت داده می شود. مدیریت انگ برای کارتن خواب ها، از طریق «خودافشایی» و «نقاب زدن»، در حالی که برای مطلعان و متخصصان، با دو شیوه «پنهان سازی» و «جابه جایی» است. بحث: در برنامه های رادیویی، بیشتر مسئله اعتیاد برجسته می شود و مسائل مرتبط با فقر و شکل سکونت مورد توجه نیست، اما فضایی فراهم می شود که کارتن خواب ها از تجربه های شخصی خود بگویند و سازمان ها نیز خدماتشان را معرفی کنند، همچنین تفاوت ها و شباهت های این گفتگوها به کمرنگ تر شدن انگ ها و شناخت بیشتر افراد از یکدیگر کمک می کند.

کلیدواژه ها:

homelessness ، radio ، Stigma ، انگ ، بی خانمانی ، رادیو ، کارتن خوابی