برساخت گفتمانی پی رنگ در گزارش های تذکره ای عرفانی: روایت های حلاج
محل انتشار: فصلنامه نقد ادبی، دوره: 11، شماره: 42
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 179
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LCQFN-11-42_004
تاریخ نمایه سازی: 8 آذر 1402
چکیده مقاله:
گزارشهای تذکرهای شکلی از روایتپردازی عرفانی است که با قصد مشروعیتبخشی یا مشروعیتزدایی، سوژهها را فرامی خواند و واقعیت یا واقعیتهایی را به نفع یا علیه آن ها سامان میدهد. درک بهتر این واقعیتهای برساخته نیازمند تبیین شیوههای پی رنگسازی گزارشهای مذکور از منظر گفتمانی است. در این نوشتار، برساخت گفتمانی پی رنگ درباب حلاج به مثابه نمونهای شاخص در دو سطح مشروعیتبخشی و مشروعیتزدایی در گزارش تذکرهای پانزده کتاب عرفانی طبقهبندی و تحلیل شده است. برای دلالتیابی و تفسیر در سطح مشروعیتبخشی به برخی از مفاهیم ماکس وبر و تئو ونلیوون و در سطح مشروعیتزدایی به بعضی از سخنان فوکو و مری داگلاس استناد شده است. نتیجه نشان میدهد که دستهای با گرایش عاشقانه قلندری سعی کردهاند تا با انتساب اشکالی از اقتدار به همراه ارزیابی اخلاقی مثبت و اسطوره سازی، به حلاج مشروعیت ببخشند. دستهای دیگر با تمایلات زهدانه شریعتمحور و ذکر نمونههایی از نظمشکنی دینی شرعی و فرهنگی عرفی منتسب به حلاج یا بازنمایی مبتنی بر حذف و پوشیدهگویی، در خدمت گفتمان طرد و مشروعیتزدایی از وی قرار گرفتهاند. دستهای هم در مقامی بینابین، بااینکه اغلب از حلاج دفاع کرده اند، در مواردی هم برخی از ابعاد منفی زندگی اش را بدون دفاع از او بازگفته اند. با نگاهی به موضعگیریهای مذکور میتوان چنین پنداشت که نوع این نگرش ها مبتنی بر جهان معرفتی ایدئولوژیک گزارشنویسان بوده است. از طرف دیگر، ضمن غلبه گفتمان قبول بر گفتمان طرد درباب حلاج، طرد مذکور بنابه جهت و شدت موضعگیریها به معنای مصطح طرد نیست.
کلیدواژه ها:
Mystical Narratives
Biographical Reports/Accounts
Discursive Plot
Legitimization
Delegitimization
Hallaj ، روایت های عرفانی ، گزارش های تذکره ای ، پی رنگ گفتمانی ، مشروعیت بخشی ، مشروعیت زدایی ، حلاج
نویسندگان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :