الکتروریزپوشانی: مبانی و کاربرد آن در صنایع غذایی

چکیده ریزپوشانی را می توان به صورت فرآیند پوشاندن یک ماده درون ماده دیگر و در نتیجه تولید ذراتی با قطر چند نانومتر تا چند میلی متر تعریف نمود. با توجه به حساسیت ترکیبات زیست فعال، روش های مختلفی برای ریزپوشانی وجود دارد  که الکتروریزپوشانی یا انجام عملیات ریزپوشانی با استفاده از فرایندهای الکتروهیدرودینامیک (الکتروپاشش-الکتروریسی) به عنوان روشی ساده و موثر جهت حفظ و افزایش زیست دسترسی این دسته از ترکیبات معرفی شده که توانسته است طی سالهای اخیر مورد توجه زیاد محققین صنایع غذایی و دارویی قرار گیرد. در فرایند الکتروریزپوشانی از نیروهای الکترواستاتیکی جهت ایجاد جت های باردار الکتریکی از محلول های پلیمری حاوی ترکیبات زیست فعال استفاده می شود که پس از تبخیر حلال، ساختارهای فوق العاده نازک و کوچکی تولید می گردد که در صورت اتمایز شدن قطرات در میدان الکتریکی و تشکیل کپسول (گویچه شکل)، این فرایند الکتروپاشش و در صورت تشکیل نانوالیاف و تشکیل جت پایدار این فرایند الکتروریسی نامیده می شود. نانوالیاف دارای ویژگی های برجسته ای مانند نسبت بالای سطح به حجم، اندازه منافذ کوچک با تخلخل زیاد می باشد. این ویژگی ها باعث شده است که از نانوالیاف برای دارو رسانی، فیلتراسیون، مهندسی بافت، ریزپوشانی ترکیبات زیست فعال یا غذا-داروها، تثبیت آنزیم، طراحی سنسورهای هوشمند و بسته بندی مواد غذایی استفاده گردد. لذا در این مقاله سعی شده است به معرفی جامع فرآیند الکتروریسی یا تشکیل نانوالیاف، مبانی فرآیند، روش اجرا و کاربردهای آن در ریزپوشانی مواد غذایی که از اهمیت و جایگاه ویژه ای در حوزه صنایع غذایی و دارویی برخوردار می باشد، پرداخته شود.

کلیدواژه ها:

Encapsulation ، Electroencapsulation ، Nanofiber ، Electrohydrodynamic processes ، Bioactive compounds. ، ریزپوشانی ، الکتروریزپوشانی ، نانوالیاف ، فرایندهای الکتروهیدرودینامیک ، ترکیبات زیست فعال