اثربخشی دارودرمانی بر کنش های اجرایی و مشکلات رفتاری برون نمود کودکان با اختلال نارسایی توجه - فزون کنشی: یک مطالعه پیگیرانه

زمینه و هدف: اختلال نارسایی­ توجه- فزون کنشی، اختلالی عصب- روان­ شناختی مزمن با الگوی پایدار نارسایی­توجه، تکانشگری، و فزون­ کنشی است که بر کنش ­های اجرایی افراد مبتلا، تاثیر سوء دارد و عاملی برای مشکلات رفتاری آنها است. بدین ترتیب مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان اثربخشی دارودرمانی بر کنش­های اجرایی و مشکلات رفتاری برون­نمود کودکان با اختلال نارسایی توجه- فزون­ کنشی در قالب مطالعه پیگیرانه انجام شد. روش: این پژوهش از نوع شبه­تجربی با طرح پیش ­آزمون- پس ­آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان پسر با اختلال نارسایی توجه- فزون­ کنشی مدارس استثنایی شهر رشت در نیم­سال دوم سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود. نمونه پژوهش شامل ۲۴ نفر از کودکان جامعه مذکور بودند که به روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه (۱۲ نفر در گروه دارودرمانی و ۱۲ نفر در گروه گواه) جایدهی شدند. ابزار گردآوری داده­های این پژوهش شامل پرسشنامه­ (سیاهه) رتبه­بندی رفتاری کنش­های اجرایی- فرم کوتاه (جیوویا و همکاران، ۲۰۰۰) و سیاهه مشکلات رفتاری کودک (آخنباخ، ۲۰۰۱) بود. تحلیل داده ­ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون تی وابسته در محیط SPSS۲۴ انجام شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که مداخله دارودرمانی بر بهبود کنش­های اجرایی کلی، کاهش مشکلات رفتاری برون­نمود کلی، و مولفه ­های آنها در کودکان با اختلال نارسایی توجه- فزون ­کنشی موثر بوده است (۰۰۱/۰>p). همچنین نتایج نشان داد بعد از گذشت ۲ ماه بین میانگین نمرات گروه آزمایش در مرحله پس آزمون و پیگیری در کنش­های اجرایی کلی، مشکلات رفتاری برون­نمود کلی و مولفه ­های آنها تفاوت معناداری مشاهده نشد که نشانگر پایدار ماندن دارودرمانی در گذر زمان است (۰۵/۰دارودرمانی با تاثیر بر ساختارهای مغزی همچون قشر پیشانی تحتانی راست و اینسولا و همچنین انتقال­ دهنده ­های عصبی دوپامین و نوراپی­نفرین به تقویت مهارت خودنظم جویی، ارتقاء عملکرد مغزی، و در نهایت به بهبود کنش ­های اجرایی و کاهش مشکلات رفتاری برون­نمود کودکان با اختلال نارسایی توجه- فزون کنشی منجر می­ شود.

کلیدواژه ها:

Pharmacotherapy ، executive functions ، externalizing behavior problems ، attention deficit-hyperactivity disorder ، نارسایی توجه - فزون کنشی ، کنش های اجرایی ، مشکلات رفتاری برون نمود ، دارودرمانی