سیاست پژوهی و تدوین سیاست نامه غذا و تغذیه ایران با تاکید بر ماده ۶ سیاست های کلی سلامت

زمینه و هدف: سیاست، بیانیه ای است که توسط یک نهاد معتبر (اغالب دولتی) به منظور حفظ یا تغییر وضعیتی خاص در جامعه صادر می شود. سیاست غذا و تغذیه هر تصمیم، برنامه یا طرحی است که مورد تایید سازمان های دولتی، بخش خصوصی یا سازمان های تاثیرگذار بر چگونگی تولید، فرآیند، توزیع، خرید، نگهداری و ضایعات غذا است. براساس ماده ۶ سیاست های کلی »سلامت «که منعکس کننده سیاست کلی حوزه غذا و تغذیه است، یکی از اهداف اصلی سلامت در جمهوری اسلامی ایران، "تامین امنیت غذایی و بهره مندی عادلانه آحاد مردم از سبد غذایی سالم، مطلوب و کافی، آب و هوای پاک، امکانات ورزشی همگانی و فرآورده های بهداشتی ایمن همراه با رعایت استانداردهای ملی و معیارهای منطقه ای و جهانی" است. روش کار: در این طرح مطالعاتی پس از بررسی دقیق و موشکافانه سیاست های موجود در ماده ۶ در کارگروه ویژه آن (امنیت غذا و تغذیه، پیشگیری از بیماری های غیرواگیر، آموزش و پژوهش غذا و تغذیه و ایمنی غذایی) و تحلیلی بر اجرا و وضعیت موجود آن ها برپایه شاخص های موجود، تحلیل ذی نفعان انجام شده و بر پایه این تحلیل ها و تجربه های موفق کشورهای مشابه، برنامه رصد کلان ماده ۶ از سیاست های کلی سلامت پیشنهاد و روندهای مربوطه آن در سال های گذشته گزارش شد. سپس بر مبنای اسناد بالادستی و امکانات موجود، مناسب ترین مداخله ها برای بازه زمانی پنج ساله پیشنهاد گردید. یافته ها: تحلیل ذی نفعان مهم ترین ذی نفعان در سطوح بین المللی، سیاست گذاران در سطح کلان، آموزش و تحقیقات و مشارکت، تولید و عرضه مواد غذایی و عموم را مشخص کرد. مهم ترین مداخلات در حوزه غذا و تغذیه بر پایه توافق همکاران و صاحبنظران شرکت کننده در طرح عبارت بودند از: الف تلفیق برنامه های امنیت غذا و تغذیه، سلامت و ایمنی غذا و پیشگیری از بیماری های غیرواگیر در قالب برنامه امنیت پایدار غذا و تغذیه با توجه به جنبه های تغذیه ای، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی، ب حاکمیت، تولیت و رهبری شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در امر غذا و تغذیه و هماهنگی بین بخشی وزارتخانه ها و دستگاه های ذیربط، ج برقراری نظام پایش مداوم امنیت غذا و تغذیه و ارزشیابی برنامه ها در سطوح مختلف به منظور سیاست گذاری آگاه بر شواهد (Evidence Informed policy making). بررسی پیامدهای سیاست های سایر حوزه ها در خصوص تغذیه و تاثیر سیاست های عمومی بر روی تغذیه تقویم رصد شاخص های کلان امنیت غذا و تغذیه به صورت برنامه دیده بانی غذا و تغذیه پیشنهاد شد. در ارزیابی امنیت غذایی تلاش بر اندازه گیری ابعاد بیشتری از این متغیر برای انعکاس واقعی تر امنیت غذایی است. به این ترتیب استفاده از داده های هزینه درآمد خانوار و ارزیابی امنیت غذایی با استفاده از پرسشنامه معتبر که بر پایه دستورالعمل های HFIAS طراحی و با شرایط و فرهنگ جامعه مورد بررسی منطبق شد، علاوه بر استفاده از داده های مطالعات درحال انجام پیشنهاد می شود. نتیجه گیری: توجه به ابعاد گوناگون مسئله غذا و تغذیه و تعیین وضعیت دریافت غذا و ارزش تغذیه ای، الگوهای غذایی معمول و ارزیابی روند تغییرات، شناخت عوامل موثر در آسیب پذیری تغذیه ای افراد جامعه، اعمال سیاست های مناسب در بخش های مختلف و مرتبط با غذا و تقاضا و الگوی مصرف، نقطه شروع تدوین، تحلیل و ارزیابی سیاست های غذایی در سطح کلان است و این مسئله باید در چارچوب الگوی مناسبی تعریف شود. سیاست های تغذیه ای، درآمد، بخشی از درآمد که به خرید غذا تخصیص می یابد، میزان دسترسی اقتصادی و فیزیکی به غذا، عادات و ذائقه غذایی و از همه مهمتر سواد و دانش خانواده و به ویژه زنان نقش مهمی در تغذیه و سلامت خانواده و جامعه دارد.

کلیدواژه ها:

Policy Research ، Food and Nutrition ، Iran ، article six of the GHPD ، سیاست پژوهی ، غذا و تغذیه ، ایران ، ماده ۶ سیاست های کلی سلامت