بهینه سازی تشکیل کالوس و ریشه های نوپدید به منظور تولید متابولیت های با ارزش دارویی گیاه رازک

رازک (Humulus lupulus)  گیاهی از خانواده شاهدانه است که در بیشتر نقاط جهان به منظور مصارف دارویی و صنعتی کشت می شود. مواد موثره این گیاه ترکیبات رزینی، اسانس، فنل و فلاونویید است. هدف از پژوهش حاضر بهینه سازی تولید کالوس و ریشه­های نوپدید جهت تولید متابولیت های ثانویه است. به این منظور قطعه جدا کشت دمبرگ در دو نوع محیط کشت MS وB۵ حاوی غلظت­های مختلف (۵، ۳، ۲.۵، ۲، ۱.۵، ۱، ۰.۵، ۱، ۰ میلی گرم در لیتر) Kin به تنهایی یا همراه با غلظت­های مختلف (۵، ۳، ۲.۵، ۲، ۱.۵، ۱، ۰.۵، ۱، ۰) NAA و یا ۲,۴-D کشت شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در ۸ تکرار و تعداد پنج قطعه جدا کشت در هر تکرار انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که محیط MS و B۵ اثر یکسانی در تحریک کالزایی دارند. بیشترین میزان کالزایی (۱۰۰%) در تیمار (۲.۵ و ۲.۵) و (۳ و ۳) میلی گرم در لیتر NAA+Kin  و یا ۲,۴-D+Kin در هر دو محیط دیده شد. بیشترین میزان وزن خشک و تر در محیط کشت حاوی (۲.۵ و ۲.۵) میلی گرم در لیتر NAA+Kin مشاهده شد. نتایج حاضر همچنین نشان داد که تیمار (۰.۵ و ۰.۵) میلی گرم در لیتر NAA+Kin  و نیز (۱ و ۰.۵) میلی گرم در لیتر ۲,۴-D+Kin در هر دو محیط سبب تحریک بیشترین درصد (۸۵%) ریشه زایی می شود. بیشترین میزان فنل و فلاونویید به ترتیب در محیط MS حاوی (۳ و ۳) میلی گرم در لیتر NAA+Kin و محیط B۵ حاوی (۳ و ۳) میلی گرم در لیتر ۲,۴-D+Kin تولید شد.

کلیدواژه ها:

رازک ، کالوس ، ریشه نوپدید ، فنل ، فلاونویید