تاثیر آرایش کشت و تراکم بوته برعملکرد دانه و اجزای عملکرد کنجد در منطقه مشهد

تعیین آرایش کاشت و تراکم بهینه در حصول به عملکرد مطلوب در گیاهان زراعی و از جمله کنجد نقش تعیین ­کننده ­ای دارد. به منظور تعیین بهترین آرایش کشت و تراکم بوته آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­ های کامل تصادفی با سه تکرار در سال­ های­ ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در منطقه مشهد با اقلیم سرد و خشک اجرا شد. در این پژوهش تیمارهای آزمایشی شامل آرایش کاشت در دو سطح کشت یک و دو ردیفه روی پشته، تراکم بوته درسه سطح شامل تراکم ۲۰، ۳۰ و ۴۰ بوته در مترمربع و ژنوتیپ­ در دو سطح شامل محلی اسفراین و رقم اولتان بودند. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد که تغییر در آرایش کشت کنجد از کشت یک ردیفه به دو ردیفه باعث کاهش ۱۹ درصدی عملکرد دانه در رقم اولتان و ۱۵ درصدی در ژنوتیپ اسفراین شد. علاوه بر این نتایج بیانگر آن است که در ژنوتیپ محلی اسفراین و در آرایش کشت یک ردیفه، افزایش تراکم گیاهی نه تنها عملکرد دانه را افزایش نداد بلکه در تراکم بیشتر عملکرد دانه به­ طور معنی­ داری کمتر از دو تیمار دیگر بود. در رقم اولتان و در آرایش کشت یک ردیفه، تغییر تراکم کشت تاثیر معنی ­داری بر عملکرد دانه نداشت. با این حال در مقایسه بین دو ژنوتیپ و در آرایش کشت یک ردیفه، در هر سه تراکم مورد بررسی عملکرد دانه رقم اولتان در مقایسه با ژنوتیپ محلی اسفراین بیشتر بود. همچنین نتایج حاکی از آن بود که رقم اولتان با متوسط عملکرد ۵۶۷ کیلوگرم در هکتار در مقایسه با ژنوتیپ محلی اسفراین با متوسط عملکرد ۵۲۲ کیلوگرم در هکتار، دارای برتری معنی­ داری می ­باشد. در مجموع به عنوان توصیه ترویجی برای زراعت کنجد در منطقه مشهد می ­توان کشت رقم اولتان در آرایش کشت یک ردیفه با تراکم ۲۰ بوته در مترمربع را پیشنهاد نمود.

کلیدواژه ها:

اسفراین ، اولتان ، تعداد کپسول در بوته ، ژنوتیپ ، رقم