باستان اولین رقم ارزن دم روباهی برای تولید علوفه اضطراری

به منظورتولید رقم جدید ارزن دم روباهی، برنامه تحقیقاتی طی سال های ۱۳۸۲-۱۳۷۶ در مزرعه ۴۰۰ هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج و ایستگاه های تحقیقاتی عراق محله گرگان و صفی آباد دزفول انجام شد. متعاقب انتخاب های مقدماتی در ژرم پلاسم بومی ارزن ریز، در سال های۱۳۸۰ الی ۱۳۸۲، پتانسیل تولید ۱۰ ژنوتیپ انتخاب شده ارزن دم روباهی درسه منطقه فوق، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی برای مدت سه سال بررسی شد. صفات مختلفی چون پر برگی، پنجه دهی، اندازه برگ، قطر ساقه، وزن هزاردانه، ارتفاع گیاه، طول دوره رویش، فرم بوته، عکس العمل به عوامل بیماری های قارچی (در شرایط آلودگی طبیعی)، عکس العمل به ورس، خسارت پرندگان، شدت ریزش بذر و سایر اجزایی که به عملکرد دانه و علوفه مربوط بود مدنظر قرار گرفت. در سه منطقه اجرای تحقیق و در مجموع ۱۰ ژنوتیپ مورد مطالعه، ژنوتیپ های شماره ۱، ۳، ۶، ۹ و ۱۰ برترین بودند، ولی ژنوتیپ شماره ۹ (KFM۹) با توجه به مطلوبیت و برتری در مجموعه ای از صفات مورد بررسی در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها به عنوان ژنوتیپ برتر مشخص شد. این ژنوتیپ ضمن داشتن عملکرد مطلوب، از صفاتی چون زودرسی، تحمل به ریزش طبیعی و حمله پرندگان و به ویژه تحمل مطلوبی به ورس برخوردار بود. این ژنوتیپ با متوسط عملکرد دانه ۵۱/۲ تن در هکتار و عملکرد علوفه خشک ۳/۳ تن در هکتار (قصیل۲۰ تن در هکتار) به عنوان یک ژنوتیپ دو منظوره انتخاب شد و در ادامه و در فرآیند معرفی رقم، تحت نام باستان انتخاب و نامگذاری شد. قبل از معرفی رقم طی اجرای پروژه های تحقیقی- ترویجی در مناطق ارزن کاری یزد و زابل، رقم باستان با تولید کمی (بیوماس خشک، کاه، دانه و علوفه قصیل) بالا، از برتری قابل توجهی نسبت به ارقام بومی این مناطق برخوردار بود.

کلیدواژه ها:

ارزن دم روباهی ، رقم باستان ، زودرسی ، عملکرد دانه ، عملکرد علوفه و مقاوم به ورس