بررسی نقش محیط در درک ادبیات و سینما (نیازسنجی مخاطبین: مطالعه تطبیقی)

ادبیات و سینما، به­عنوان روساختی­ ترین لایه انعکاس­ دهنده و تولید­کننده ارزش­های اجتماعی، پیوندی ناگسستنی دارند. آن­چه ادبیات تطبیقی را به­ عنوان شاخه ­ای از خوانش ادبی مطرح می­ کند مقایسه درک مخاطبین در محیط­ها و جوامع مختلف از آثار ادبی می­باشد. مخاطب در مواجهه با هر اثر زنجیره­ای از پرسش­ها را از خود دارد، این­که چرا از میان آثار متعدد موجود این اثر خاص را انتخاب کرده است و چه عواملی در این انتخاب تاثیرگذار بوده­ اند؟ چه عواملی در ایجاد موقعیت فعلی و شکل­ گیری هویت او تاثیرگذارند؟ این اثر چگونه به­دست او رسیده­است؟ و برآیند تمام این عوامل چه تاثیری در خوانش او از متن پیش رویش دارد؟ آن­چه در این پژوهش حائز اهمیت است صرفا تاریخ و موقعیت نگارش متن نیست، بلکه به­بررسی همین عوامل در ارتباط با مخاطبین در بافت­های فرهنگی و اجتماعی مختلف می­پردازد. متاسفانه در چند دهه اخیر، عمده توجه ادبیات تطبیقی بر آثار تولید­شده و یا مولفین بوده و مهم­ترین ضلع خلق آثار که مخاطب است مورد اغماض قرار گرفته است. نیازسنجی مخاطبین متعلق به محیط­های مختلف و خلق آثاری که جهان­ شمول­ تراند، در عصرجدید که ابزارهای گوناگون سرگرمی برای او فراهم است، تنها راه نجات ادبیات و سینما در جذب مخاطب و ادامه حیات است.

کلیدواژه ها:

نشانه شناسی فرهنگی ، یوری لوتمان ، الگوی طبیعت و فرهنگ ، بهاء طاهر ، رضا قاسمی