بازاندیشی قافیه های ممال در شاهنامه از منظر زبانی

شاهنامه فردوسی، این اثر بزرگ حماسی یکی از برجستهترین شاهکارهای ادب فارسی است که نگاه پژوهشگران زیادی را در حوزههای مختلفبه خود جلب کرده است.شاهنامه به سبب وجوه مختلف ادبی، زبانی و بلاغی آن همواره فراتر از یک متن منظوم و متنهای مشابه خود در همین قالب میباشد و زبانحماسی این اثر و استفاده از الگوهای مشترک نحوی در ابیات آن از مهمترین مولفه های این تمایز و برجستگی محسوب میشود.جایگاه منحصر به فرد قافیه در مصراع و بیت، چه از نظر موسیقیایی و چه از جهت سبک شناختی، بررسی و تحلیل آن را در تاریخ تحولاتگوناگون شعر فارسی نه تنها توجیه میکند، بلکه ضروری مینماید. با بررسی این عنصر بسیار اثرگذار در بیت، میتوان به نتایج ارزشمندی در شیوهبیتسازی فردوسی در شاهنامه و نگاه او به قافیه در این اثر حماسی دست یافت.یکی از نکاتی که در موضوع قافیه در شاهنامه به آن کمتر توجه شده است، بررسی قافیه های ممال و استفاده فردوسی از این نوع قافیه درشاهنامه است. در پژوهش پیش رو با عنوان بازاندیشی قافیه های ممال در شاهنامه از منظر زبانی کوشیده شده است تا با بررسی و دسته بندیابیاتی که قافیه ممال دارند به تحلیل آنها در شاهنامه و مقایسه با یک اثر حماسی دیگر که فاصله تالیف آن با شاهنامه نسبتا کوتاه است پرداختهشود. در این جستار با بررسی ممال در نسخه های مختلف شاهنامه تفاوتهای میان نسخه ها را بررسی کرده ایم.

کلیدواژه ها:

شاهنامه ، قافیه ، ممال ، گرشاسپ نامه ، فردوسی