ازتولید تاریخی نگرش های ذهنی در اندیشه سیاسی عرب

تحولات فکری جهان عرب را باید حول چالش های سیاسی و اجتماعی آن مورد تحلیل قرار داد. جهان عرب در طول تاریخ خود با فراز و فرودهای تاریخی بسیاری مواجه بوده است. با مطالعه این تحولات می توان رویکردهای فکری سه گانه در جهان عرب یعنی؛ سلفی گرایی، سکولاریسم و همسازگرایی را در مراحل مختلف با تفاوت هایی بازشناسی کرد. طی یک قرن اخیر، جریان های فکری جهان عرب که از ریشه های تاریخی خود در طول قرن ها تغذیه شده اند، بار دیگر خود را بازسازی کرده اند. در حالی که سلفی گرایی عربی با رجوع به نصوص دینی و استناد به ظواهر کلام مقدس، به احیای میراث عربی اسلامی می پردازد و به کاربرد اصول عقل مدرن تمدن غرب چندان تمایلی ندارد، جریان سکولاریسم عربی با همه گرایش ها و انشعاباتش کنار نهادن دین از عرصه اجتماعی را توصیه می کند و بر جذب اصول فکری تمدن غرب تاکید می کند. در این میان، جریان همسازگرایی عربی ضمن اعتقاد به کامل بودن دین اسلام و تمسک به جوهر و روح آن، تلاش دارد همسازی قابل قبولی میان میراث عربی و دستاوردهای تمدن غرب ایجاد کند و این را از طریق باز تفسیر نصوص دینی ممکن می داند.

کلیدواژه ها:

جهان عرب ، سکولاریسم ، همسازگرایی ، سلفی گرایی ، روشنفکری عربی