پهنه بندی دگرسانی و مراحل اسکارن زایی در کانسار آهن لجنه (جنوب شرق شاهرود)

توده های نفوذی و اسکارن آهن لجنه در جنوب شرق شاهرود واقع است. توده های کوچک نفوذی با ترکیب غالب گابرویی، مونزونیتی، دیوریتی و سینیتی به درون سنگ های میزبان آهکی و دولومیتی سازند جمال نفوذ کرده، سبب اسکارن زایی و متعاقباً تمرکز گسترده ماده معدنی شده است. مجموعه کانی های گارنت، پیروکسن، اسکاپولیت، آمفیبول، کلریت و اپیدوت حاصل متاسوماتیسم گسترده در منطقه و تأیید کننده کانسار اسکارنی نوع کلسیک می باشند. شواهد صحرایی، نمونه برداری سیستماتیک و مطالعه مقاطع نازک، صیقلی و نازک صیقلی نشانگر یک منطقه بندی دگرسانی از درون توده نفوذی (درون اسکارن) به حاشیه آن (برون اسکارن) است. پیدایش کانی های شاخص درون اسکارن نظیر اپیدوت و پیروکسن ثانویه و تأثیر گسترده دگرسانی های مختلف عامل مهم شناسایی مجموعه درون اسکارن های متاگابرویی، متادیوریتی و متاکوارتزمونزودیوریتی می باشند. اسکارن های توسعه یافته در سنگ های کربناته میزبان (برون اسکارن) نیز از الگوی منطقه بندی پیروی کرده و به صورت توده ای، نواری و رگه ای یافت می شوند. اسکارن های توده ای شامل اسکار نهای گارنت پیروکسن دار، اسکاپولیت- مسکویت دار، اسکاپولیت دار، اسکارن گارنت دار، اسکارن نواری شامل کلسیت- مگنتیت اسکارن و اسکارن رگه ای از نوع اسکارن های گارنت دار می باشد. پهنه های دگرسانی در مرحله متاسوماتیسم پسرونده تشکیل اسکارن شکل گرفته اند که به ترتیب از داخل توده به سمت اطراف شامل: 1- سدیک- کلسیک، -2 پتاسیک و 3- پروپلیتیک می باشند. از درون توده نفوذی به سمت حاشیه آن به ترتیب دگرسانی های شماره 1 و 2 گسترش دارند. دگرسانی پروپلیتیک هم در حاشیه توده نفوذی و هم در مجموعه های برون اسکارن واقع در مجاورت توده توسعه پیدا کرده است و شامل مجموعه کانی های غالب اپیدوت، کلریت و اکتینولیت می باشد. تشکیل اسکارن طی دو مرحله متاسوماتیسم پیشرونده و پسرونده صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

لجنه ، دگرسانی ، اسکارن زایی ، درون اسکارن ، برون اسکارن