رقابت درون و برون گونه ای درکشت مخلوط ردیفی سورگوم و لوبیا به روش عکس عملکرد

ارزیابی توانایی رقابتی محصولات زراعی در کشت های مخلوط بسیار مهم است. در این پژوهش به منظور بررسی اثر تراکم و نسبت های مختلف کشت مخلوط ردیفی سورگوم دانه ای (M۵) و لوبیا چیتی (رقم تلاش) بر عملکرد تک بوته و مطالعه رقابت بین دو گیاه به روش عکس عملکرد تک بوته آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۸۶ در ایستگاه طرق مشهد به اجرا در آمد. عوامل آزمایشی شامل ۵ نسبت کاشت (۶۷ :۳۳، ۵۰ :۵۰، ۳۳ :۶۷، ۰ :۱۰۰، ۱۰۰ :۰ سورگوم به لوبیا) و۳ تراکم (کم ۲/۱۹ بوته لوبیا و۳/۶ بوته سورگوم در مترمربع، متوسط ۴/۳۸ بوته لوبیا و ۸/۱۲ بوته سورگوم در مترمربع و زیاد ۱۷/۵۹ بوته لوبیا و ۶/۲۵ بوته سورگوم در مترمربع) بودند. ارتباط بین تراکم و عملکرد تک بوته و مدل های رقابتی از طریق روش عکس عملکرد تک بوته برازش شد. نتایج مدل های رقابتی نشان داد رقابت درون گونه ای در سورگوم بزرگتر از رقابت بین گونه ای بود، ولی در لوبیا رقابت بین گونه ای بزرگتر از رقابت درون گونه ای بود. توانایی رقابت نسبی نشان داد که اثر یک بوته سورگوم بر عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته خودش برابر با اثر ۹۳/۴ و ۹۷/۴۶ بوته لوبیا به ترتیب برای عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته سورگوم بود. مقادیر عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته لوبیا نشان داد که اثر یک بوته لوبیا به ترتیب معادل اثر ۴۴/۰ و ۰۵/۱ بوته سورگوم بر عکس عملکرد دانه و بیولوژیک تک بوته لوبیا بود. شاخص تفکیک نیچ و نسبت برابری زمین بزرگ تر از یک بدست آمد و بنابراین در این مطالعه سورگوم و لوبیا دو گونه سازگار درسیستم های کشت مخلوط ارزیابی شدند.

کلیدواژه ها:

تفکیک آشیان ، تراکم ، نسبت کاشت ، رقابت نسبی ، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک