ردیابی ژن مقاومت به زنگ قهوه ای ۳۲Lr در ارقام و لاین های گندم ایرانی با استفاده از آزمون تیپ آلودگی و نشانگرهای مولکولی پیوسته به ژن ۳۲Lr

بیماری زنگ قهوه ای (زنگ برگی) گندم، یکی از بیماری های بسیار مهم در کشور ایران می باشد که تقریبا در تمام مناطق گندم خیز ظاهر می شود و عملکرد و کیفیت گندم را تحت تاثیر قرار می دهد. مهم ترین استراتژی مقابله با این بیماری استفاده از مقاومت ژنتیکی است و تاکنون ۵۱ ژن مقاومت به زنگ قهوه ای در گندم گزارش شده است. این پژوهش به منظور شناسایی حضور و یا حضور نداشتن ژن مقاومت به زنگ قهوه ای ۳۲Lr در ۴۸ رقم و لاین گندم ایرانی با استفاده از آزمون مورفولوژیکی و نشانگرهای مولکولی پیوسته به ژن ۳۲Lr انجام گردید. آنالیز تیپ آلودگی براساس دستورالعمل بین المللی برودر (۱۹۷۳) با استفاده از ۶ جدایه زنگ قهوه ای شناسایی شده در ایران انجام شد که ۱۷ رقم از ۴۸ رقم مورد مطالعه، نسبت به جدایه های بیماری زا بر روی ژن مقاومت به زنگ قهوه ای ۳۲Lr از خود تیپ آلودگی پایین تری نشان دادند. مقاومت موجود در این ارقام و لاین ها ناشی از حضور ژن یا ژن هایی، غیر از ژن مقاومت به زنگ قهوه ای ۳۲Lr می باشد، در ضمن احتمال حضور ژن مقاومت به زنگ قهوه ای ۳۲Lr یا ژن هایی با اثر مشابه در ۲۵ رقم و لاین مورد آزمایش پیش بینی گردید و در ۶ رقم احتمال حضور ژن ۳۲Lr منتفی گردید. در بخش مولکولی با استفاده از نشانگرهای مولکولی رپید (۴۹S و ۴۲۱S) وجود نوارهای ۱۱۰۰ جفت باز و ۶۴۰ جفت باز که در مطالعات قبلی همبستگی زیادی با ژن ۳۲Lr در گندم نشان داده اند در ۴۸ رقم گندم مورد مطالعه قرار گرفت. طبق انتظار نوارهای ۱۱۰۰ و ۶۴۰ جفت باز در رقم شاهد مثبت (لاین ایزوژن حاوی ژن ۳۲Lr) مشاهده گردید ولی در هیچ یک از نمونه های مورد مطالعه و شاهدان منفی (رقم بولانی و آگرالوکال) تکثیری مشاهده نشد. نتایج داده های مولکولی در توافق با آزمون تیپ آلودگی بیانگر این حقیقت است که در این پژوهش، ارقام و لاین های گندم مورد مطالعه، فاقد ژن مقاومت به زنگ قهوه ای ۳۲Lr می باشند.

کلیدواژه ها:

زنگ قهوه ای ، گندم ، ژن ۳۲Lr ، تیپ آلودگی ، نشانگرهای مولکولی