آشنایی با تکنیک های نوظهور آزمون های غیرمخرب در بررسی زنده مانی بذور گیاهی

طی دهه های گذشته، تکنیک های تصویربرداری و طیف سنجی با کاربردهای گسترده، به سرعت در تعیین کیفیت  به صورت غیرمخرب در محصولات کشاورزی توسعه یافته اند. تجاری سازی کشاورزی نیاز به تعیین کیفیت نهاده های کشاورزی به ویژه بذر را به منظور بهینه سازی تولید و بهبود بازده اقتصادی، افزایش داده است. زنده ماندن بذر می تواند تاثیر به سزایی در عملکرد بالای محصول داشته باشد. بیشتر اوقات، کشاورزان از اینکه درصد قابل توجهی از بذرها پس از کاشت جوانه نمی زنند، زیان می ینند. زنده مانی بذر یکی از ویژگی‎های بسیار مهم کیفی بذر است که پتانسیل  جوانه زنی بذر را نشان می دهد. بنا براین وجود روشی سریع و موثر برای تعیین کیفیت و وضعیت جوانه زنی و زنده ماندن بذرها قبل از کشت، فروش و در زمان کاشت ضروری است. برخی تحقیقات مبتنی بر پردازش و تجزیه و تحلیل طیف و/ یا تصویر برای بررسی کیفیت بیرونی و درونی انواع بذر مورد بررسی شده است. با توجه به پیشرفت عظیمی که در چند دهه ی گذشته در تصویربرداری، الکترونیک و علوم کامپیوتر رخ داده است، شاهد پیشرفت های فناورانه و کاربردهای هوشمند متعدد این تکنیک ها در آزمون‎های غیرمخرب و نظارت بر کیفیت محصولات مختلف کشاورزی بوده ایم. طیف سنجی برای بررسی و اندازه گیری طیف های تولید شده در اثر برهمکنش ماده با تابش الکترومغناطیسی یا تابش ساطع شده از آن استفاده می شود که تکنیک مادون قرمز نزدیک (NIR) از جمله این تکنیک ها برای بررسی غیرمخرب نمونه است. تصویر برداری فراطیفی و چند طیفی از تکنیک های غیرمخرب دیگری است که برای به دست آوردن اطلاعات طیفی و فضایی مواد از جمله بذر کاربرد دارد. استفاده از طیف سنجی رامان روش غیرمخرب دیگری است که با تابش لیزر به مقدار غیرمخرب، در بررسی زنده مانی بذر استفاده می‎شود. تصویربرداری حرارتی تکنیکی برای تبدیل الگوی تابش حرارتی یک جسم به تصاویر قابل مشاهده ، قابل استخراج و قابل تحلیل ویژگی‎های ماده، بدون برقراری تماس با آن است. در این روش از امواج الکترومغناطیسی اشعه ایکس نرم با طول موج‎های مختلف ۱ تا ۱۰۰ نانومتر و انرژی  تقریبی ۱۲/۰ تا ۱۲ کیلو الکترون ولت که دارای قدرت نفوذ کم و توانایی آشکارسازی تغییرات در چگالی است، برای ارزیابی محصولات کشاورزی استفاده می‎شود. این مقاله بر معرفی مقایسه ای وکاربردی تکنیک های نوظهور در بررسی زنده مانی بذر، از جمله تکنیک های ذکر شده طیف سنجی مادون قرمز نزدیک، تصویربرداری فراطیفی و چندطیفی، طیف سنجی رامان، دمانگاری مادون قرمز و تصویربرداری با اشعه ایکس نرم  اشاره دارد.

کلیدواژه ها:

تکنیک های تصویربرداری و طیف سنجی ، آزمون های غیرمخرب ، زنده مانی بذر