بررسی تحلیلی و مقایسه ای تفسیر عرفانی ابن عربی و خواجه عبدالله انصاری

با نگاهی گذرا به تفاسیر عرفانی در می ­یابیم که مهم­ترین عنصر شالوده این تفاسیر، استنباط مفسر می ­باشد. از این حیث می ­توان تفسیرهایی متفاوت و در عین حال مشابه را مشاهده نمود. در میان تفاسیر موجود، تفسیر ابن­ عربی یک تفسیر عرفانی است که بیشتر صبغه فلسفی دارد. این مساله از آن رو است که عارف در مرحله سیر دریافت ­های درونی خود، شیفته درک حقایق عالم ملک و ملکوت است و نیازی به اثبات حقانیت  مطالب، دریافت ­ها و داشته ­های خود ندارد؛ لکن بعد از دریافت ­های قلبی باید با استعانت از اصول فلسفه به اثبات عقلانی گفته­ های خویش برای مخاطب بپردازد. از این­ رو تفسیر ابن­ عربی بیشتر گرایش به تاویل آیات بر اساس ذوق شخصی دارد که این امر می ­تواند از مصادیق تفسیر به رای تلقی گردد. اما تفسیر خواجه عبدالله انصاری سعی دارد با شیوه درون بینشی و با ریاضت و مجاهدت، مطابق با سبک عرفان عملی به درک حقایق هستی بپردازد و از این رو کوشیده است با دوری از عقل و استدلال و با استعانت از جلا دادن قلب که محل دریافت ­های باطنی است، به فهم معانی قرآن دست یابد.

کلیدواژه ها:

تاویل ، تفسیر ، قرآن کریم ، عرفان ، ابن عربی ، خواجه عبدالله انصاری