ارزیابی تاثیر متغیرهای اقتصادی- نهادی- انرژی بر ردپای اکولوژیکی: کاربرد مدل پانل کوانتایل در کشورهای منتخب منطقه منا

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر شاخص های اقتصادی، کیفیت نهادی، و بهره وری انرژی بر ردپای اکولوژیکی (به عنوان شاخصی برای ارزیابی درجه تخریب محیط‎زیست) است. برای این منظور، از داده های سالیانه ۱۵ کشور منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) طی دوره زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ با رویکرد پانل کوانتایل استفاده شده است. مدل پانل کوانتایل امکان بررسی نحوه تاثیر متغیرهای پژوهش بر ردپای اکولوژیکی را طی کوانتایل (چندک )های مختلف فراهم می کند. یافته ها حاکی از اثرگذاری ضرایب متغیرها بر ردپای اکولوژیکی مطابق مبانی نظری مورد انتظار است، به‎نحوی که تولید ناخالص داخلی سرانه، نسبت سرمایه­ گذاری مستقیم خارجی، درجه شهرنشینی و بی ­ثباتی سیاسی نیز اثر مثبت و معناداری بر ردپای اکولوژیکی دارند و شاخص باز بودن تجاری، کنترل فساد، شاخص دموکراسی و بهره­ وری انرژی نیز اثر منفی و معناداری بر ردپای اکولوژیکی می گذارند. این اثرگذاری در کوانتایل مختلف ثابت نبوده است، به‎نحوی که میزان اثرگذاری متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه، بهره­ وری انرژی، نسبت سرمایه ­گذاری مستقیم خارجی، درجه شهرنشینی و بی ثباتی سیاسی در کوانتایل های بالا به‎مراتب بیش‎تر از کوانتایل های پایین است و میزان اثرگذاری متغیرهای شاخص باز بودن تجاری، کنترل فساد و شاخص دموکراسی در کوانتایل های پایین، بیش‎تر از کوانتایل­ های بالاست.

کلیدواژه ها:

Ecological Footprint ، Panel Quantile Regression Model ، Institutional Quality ، Energy Efficiency ، Mena Region ، ردپای اکولوژیکی ، مدل پانل کوانتایل ، کیفیت نهادی ، بهره وری انرژی ، منطقه منا