تعیین مهمترین عوامل اکولوژیکی موثر بر پراکنش درختچه سماق جهت اشتغال زایی بهره برداران مراتع شهرستان مشهد

با توجه به اهیمت اقتصادی و دارویی گونه سماق؛ هدف از تحقیق حاضر تعیین مهمترین عوامل اکولوژی موثر بر پراکنش و رشد این گیاه در رویشگاه های طبیعی آن در مراتع شهرستان مشهد می باشد. نمونه برداری به روش سیستماتیک - تصادفی و تعداد ۳ ترانسکت در هر رویشگاه و در طول هر ترانسکت ۱۰ پلات و در هر پلات پارامترهای پوشش گیاهی اندازه گیری شد. خصوصیات خاک از پلات ابتدایی و انتهایی هر ترانسکت نمونه برداری انجام گرفت. تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار R و آزمون تجزیه واریانس انجام گردید. برای تعیین عوامل محیطی موثر بر پراکنش عوامل محیطی از روش آنالیز مولفه های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که فاکتورهای درصد شن، رس، سیلت و بافت خاک و همچنین فاکتورهای درصد و جهت شیب اختلاف معناداری وجود ندارد و در کل این ۶ فاکتور به‎عنوان مهمترین عوامل اکولوژیکی موثر در پراکنش گونه سماق می باشد. بیشترین جهت پراکنش گونه جهت های شرقی و جنوب شرقی، بافت خاک لومی، درصد شیب بین شیب های۳۰ تا ۳۷ درصد و درصد شن خاک بین ۴۲ تا ۴۶ درصد، درصد سیلت خاک بین ۳۷ تا ۴۴ درصد و درصد رس خاک بین ۱۳ تا ۱۹درصد می باشد. بین فاکتورهای ارتفاع از سطح دریا، متوسط بارندگی سالانه، هدایت الکتریکی (Ec)، کربن آلی، فسفر، پتاسیم، آهک، اسیدیته، دمای متوسط سالانه، دمای ماکزیمم و مینیمم سالانه در بین رویشگاه های مورد بررسی در سطح یک درصد اختلاف معناداری وجود دارد؛ به عبارتی دیگر این عوامل در بین رویشگاه های مورد بررسی اختلاف دارند و باعث تفکیک رویشگاه های گونه شده اند.

کلیدواژه ها:

آنالیز مولفه های اصلی ، توسعه پایدار ، گیاهان دارویی ، مراتع مشهد