کارایی روش جایگزینی حجمی در برآورد فرسایش شیاری در شیب ها و خاک های با بافت مختلف در منطقه نیمه خشک، استان زنجان
محل انتشار: فصلنامه آب و خاک، دوره: 35، شماره: 1
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 50
فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JSW-35-1_002
تاریخ نمایه سازی: 8 آبان 1402
چکیده مقاله:
فرسایش شیاری یکی از مهم ترین اشکال فرسایش خاک در دامنه ها است. روش های مختلفی برای اندازه گیری این نوع فرسایش وجود دارد که یکی از آن ها روش جایگزینی حجمی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی دقت روش جایگزینی حجمی در برآورد فرسایش شیاری در خاک های مختلف تحت شیب متفاوت است. برای انجام این مطالعه فرسایش شیاری در سه خاک با بافت مختلف (لوم، لوم رسی و لوم رس شنی) تحت چهار شیب متفاوت (۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد) با استفاده از جریانی با دبی ثابت ۵/۰ لیتر بر دقیقه در فلومی به ابعاد ۴×۳۲/۰×۳/۰ متر اندازه گیری شد. برای برآورد مقدار فرسایش شیاری با استفاده از روش جایگزینی حجمی، شیار ایجاد شده توسط جریان با استفاده از خاک عبور داده شده از الک دو میلی متر، جایگزین و وزن خاک فرسایش یافته تعیین شد. خطای روش با استفاده از آماره های ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین خطای مطلق (ME) ارزیابی شد. بر اساس نتایج، مقدار فرسایش شیاری تحت تاثیر هر دو عامل (بافت خاک و درصد شیب) و برهمکنش بین آن دو قرار گرفت. بیش ترین مقدار فرسایش شیاری در خاک لوم رسی (g/m-۲.sec ۱۶/۳) و کم ترین آن در خاک لومی (g/m-۲.sec ۱۰/۰) مشاهده شد. در هر سه خاک مورد بررسی، روش جایگزینی حجمی منجر به بیش برآورد در فرسایش شیاری شد و بیش ترین خطای برآورد در خاک لوم رس شنی با (g/m۲.sec) ۷۲/۲ RMSE= و (g/m۲.sec) ۰۱۷/۷ ME= بود. با افزایش شیب سطح، مقدار خطای برآورد نیز افزایش یافت. این پژوهش نشان داد که روش جایگزینی حجمی، دچار عدم قطعیت در برآورد مقدار فرسایش شیاری با استفاده از نمونه خاک مشابه به ویژه در شیب های تندتر و خاک های حساس است. تغییرات فیزیکی خاک داخل شیار در اثر جریان آب و عدم مطابقت چگالی ظاهری نمونه خاک مشابه با خاک اصلی، از یک سو و رسوب گذاری پیوسته ذرات در طول شیار از سوی دیگراز دلایل این موضوع بود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی رضا واعظی
دانشگاه زنجان
الهام محمدی
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
نسرین صادقیان
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :