بررسی تاثیر مالچ پلیمری nucleos(M۱۹) در کنترل فرسایش بادی دشت سگزی در شرق اصفهان

سابقه و هدف تحقیقبرای کنترل و کاهش فرسایش بادی تحقیقات زیادی با مواد مختلف انجام شده است. از آن جمله می توان به بررسی عملکرد بیوپلیمر گوار بر کاهش تولید گرد و غبار با غلظت های مختلف ۵/۰، ۰/۱ و ۵/۱ درصد اشاره نمود. نتایج آن نشان داد که افزودن بیوپلیمر سبب بهبود ظرفیت نگهداشت آب، افزایش مقاومت سطح و فشاری خاک و کاهش تولید گرد و غبار می گردد. در تحقیقی دیگر استفاده از بیوپلیمر آگارگام نشان داد که اثر قابل توجهی بر بهبود ویژگی های مکانیکی خاک دارد. هدف از این بررسی تاثیر کاربرد پلیمرنوکلئوس (M۱۹) در کنترل تپه های ماسه ای می باشد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر کاربرد خاکپوش nucleos(M۱۹) بر کاهش فرسایش بادی، کنترل تپه های ماسه ای و گرد و غبار می باشد. مواد و روش هااین تحقیق در دشت سگزی که با توجه به نزدیکی آن به مناطق شهری، تاسیسات نظامی، حمل و نقل و نیز صنایع و کارگاه هایی که در آن واقع شده اند، از جنبه جلوگیری از فرسایش بادی و بیابان زدایی در اولویت مطالعاتی و اجرایی قرار دارد، اجرا شد. پس از انتخاب عرصه، ابتدا دو پلات ۵۰۰ مترمربعی با شرایط یکسان (یک تپه فعال با عرصه اطراف آن که دارای پوشش گیاهی دست کاشت و طبیعی) انتخاب شد. به منظور تعیین اثر خاکپوش، محدوده هر پلات توسط پیکه های چوبی مشخص و علاوه بر آن اطراف تپه های ماسه ای برای تعیین میزان جابجایی آن ها پیکه کوبی و سپس پلات اندازه گیری با مالچ nucleos(M۱۹) توسط دستگاه سمپاش پمپی مالچی شد. در ادامه تغییرات رطوبت خاک، اطلاعاتی شامل زنده مانی و میزان رشد نهال و توانایی خاک پوش در کنترل جابجایی تپه ماسه ای و میزان تنش فشاری طی ماه های مختلف اندازه گیری و در نهایت میزان اثربخشی خاکپوش با تیمار شاهد با استفاده از آزمون T-Test مقایسه شد. نتایجنتایج حاصل از بررسی تغییرات رطوبت و اثر خاک پوش بر آن نشان داد که بیشترین مقدار رطوبت منطقه بعد از بارش بوده و تفاوت مشخصی بین روند خشک شدن پلات شاهد و پلات مالچ پاشی شده مشاهده نشد. همچنین مشخص گردید که این مالچ بر میزان رشد سالانه نهال ها تاثیر مثبتی دارد. طی بازه زمانی تحقیق، تپه ماسه ای شاهد حدود ۷۵/۰ تا ۵/۲ متر بسته به فصل و جهت باد جابجا شد، در صورتی که تپه ماسه ای مالچ پاشی شده کاملا ثابت مانده بود. از سویی دیگر با گذشت زمان، سطح عرصه مالچ پاشی شده پوسته پوسته شد و علایم فرسودگی در آن مشاهده گردید. نتیجه گیریاولین نکته در استفاده از این پلیمر به عنوان خاکپوش، دو فاز شدن آن در بازه زمانی حمل و انبارداری تا زمان مالچ پاشی می باشد. به نحوی که دو لایه به طور واضح از هم قابل تشخیص می باشد. در نتیجه، در موقع آماده سازی امولسیون نهایی، برای یکنواخت شدن پلیمر، همزدن آن امری ناگزیر است و می تواند از جمله خصوصیات منفی پلیمر مورد استفاده تلقی شود.این مالچ بر تغییرات رطوبت خاک تاثیر مثبت گذاشته و سبب افزایش نگهداشت رطوبت در خاک شده است. از سوی دیگر مقایسه رشد نهال های موجود در عرصه مالچ پاشی شده و شاهد نیز نشان دهنده تاثیر مثیت آن بر رشد نهال ها می باشد.تنها نکته مثبت و مهم این خاکپوش، انعطاف پذیری بالای آن پس از مالچ پاشی می باشد. به نحوی که تردد با احتیاطبر روی آن امکان پذیر می باشد. در نهایت یک طی گذشت بازه زمانی یک ساله ابتدا ترک های ریزی در سطح عرصه تحقیق مشاهده شد و به مرور بر تعداد و عمق ترک ها افزوده شد و سپس این ترک ها باعث پوسته پوسته شدن سطح عرصه مالچ پاشی شده گردید. به دنبال این عارضه، ناپایداری و علایم فرسودگی در عرصه مالچ پاشی شده، مشاهده شد. ولی هیچ گونه جابجایی و تغییر مکانی در تپه مالچ پاشی شده مشاهد نشد. باید توجه داشت که ممکن است با گذشت زمان و ایجاد تخریب بیشتر در سطح عرصه مالچ پاشی شده و به دنبال پوسته پوسته شدن بیشتر، سطح مالچ پاشی شده به طور کامل تخریب شده و فرسایش تپه نیز آغاز شود که با توجه به این موارد استفاده از نوع مالچ در این عرصه و عرصه های مشابه توصیه نمی شود.

کلیدواژه ها:

پلیمر ، مالچ ، فرسایش بادی ، گرد و غبار ، فناوری زیست محیطی