تحلیل تیپ های هوای زابل و ارتباط آنها با الگوهای گردشی تراز۵۰۰ هکتوپاسکال دکتر امیرحسین حلبیان فرشته رزمجویی استادیار اقلیم شناسی دانشگاه پیام نور استان اصفهان کارشناس ارشد اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان

در این پژوهش به منظور تحلیل تیپ­های هوای زابل ۷ متغیر از اول فروردین­ماه ۱۳۵۸ تا بیست و نهم اسفندماه ۱۳۸۲ در ایستگاه سینوپتیک زابل بررسی گردید. انجام تحلیل خوشه­ای بر روی آرایه­ی داده­های استاندارد شده (Stnd۹۰۸۸:۱۸) و ادغام روزها براساس روش "وارد" نشان داد؛ زابل دارای ۶ تیپ هوا می­باشد که عبارتند از: ۱- تیپ معتدل ۲- تیپ بارشی ۳- تیپ بسیار گرم و خشک ۴- تیپ گرم، خشک و بادی ۵- تیپ سرد و بادی و ۶- تیپ بادی. بر اساس یافته­های این پژوهش تیپ هوای سرد و بادی و تیپ بادی فراوان­ترین و بادوام­ترین، تیپ بارشی، کم بسامدترین و تیپ بسیار گرم و خشک،کم­دوام­ترین تیپ­های هوای زابل هستند. در ادامه برای هر تیپ یک روز به عنوان روز نماینده انتخاب گردید. فراوانی ماهانه و سالانه­ی هر کدام از تیپ ها نیز محاسبه و مشخص گردید که فراوانی سالانه­ی تیپ ها در سه دهه گذشته تغییر کرده است. در پایان به بررسی ارتباط این تیپ ها با الگوهای گردشی تراز میانی جو پرداخته شد و آشکار گردید که رخداد هر کدام از تیپ ها متاثر از الگوهای گردشی خاصی است. تحلیل همدید ارتباط تیپ های هوای زابل با الگوهای گردشی تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال نشان داد که تیپ بادی(تیپ ۶) به عنوان گرمترین تیپ غالبا متاثر از الگوهای گردشی ۱۴، ۱۵ و ۱۷ و تیپ های سرد و بادی (تیپ ۵) و بارشی (تیپ ۲) عمدتا متاثر از الگوی گردشی ۱، ۲ و ۱۶ می باشند.

کلیدواژه ها:

تیپ هوا ، تحلیل خوشه ای ، الگوی گردشی ، اقلیم شناسی همدید ، زابل