اقلیم شناسی بارش شمال غرب ایران دکتر حسین عساکره ، رباب رزمی

اقلیم­شناسی بارش را می­توان رفتار غالب بارش در هرمکان تعریف نمود.یکی از روش­های تحلیل اقلیم­شناسی بارش، شناخت رفتار چرخه­ای بارش است. این مهم از طریق بررسی و وارسی همسازهای مختلف بارش  امکان­پذیر است. در واقع همسازها انواع پویه­های نهان دریک سری زمانی را نشان می­دهند. اهمیت همسازها براساس پراش ویژگی­های بسامد دریک سری زمانی تعریف می­شود. در این تحقیق تلاش می­شود جنبه­­های پنهان بارش در شمال غرب کشور ( استان­های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل و زنجان) آشکار و تحلیل شود. در این راستا از تعداد ۲۶۰ ایستگاه همدید، اقلیم­شناسی و باران­سنجی طی دوره­ی آماری     ۲۰۰۵ - ۱۹۶۶ استفاده شد. به منظور رفع نقیصه­های آماری و جبران تفاوت طول دوره­ی آماری، نقشه­های ماهانه بارش تولید و عملیات محاسباتی برای حصول مشخصات همسازها بر روی یاخته­های این نقشه­ها انجام شد. بارش سالانه­ی شمال­غرب کشور از شمال شرق به جنوب غرب افزایش می­یابد. برخلاف انتظار بیش­ترین بارندگی در چکاد بلندی­های این پهنه از کشور رخ نمی­دهد. علاوه بر این، تغییرات مکانی بارش بسیار زیاد است. براساس روش­های به کار رفته معلوم شد که دو سامانه همدید- محلی تا بیش از ۹۰ درصد بارش شمال غرب را توجیه می­کند. کمترین سهم بارش حاصل از سامانه­های همدید در شمال شرقی ( پهنه کم بارش) رخ می­دهد. بنابراین سهم بارش حاصل از سامانه­های محلی (بارش همرفتی، کوهستانی، جبهه­های محلی و ...) در این بخش بیشتر است. درحالی­که متناسب با افزایش بارش سالانه، سهم سامانه­های همدید نیز فزونی می­یابد. بخش­های جنوب غربی بیشینه­ی بارش افزون­تری از سامانه­های همدید را دریافت می­دارد. همچنین زمان وقوع بیشینه­ی بارش حاصل از سامانه­های همدید در شمال شرقی در اوایل دسامبر ولی در نیمه­ی جنوبی در اواخر دسامبر و اوایل ژانویه رخ می­دهد.

کلیدواژه ها:

اقلیم شناسی ، بارش ، بارش شمال غرب ایران ، همسازها ، همساز اول و دوم