تحلیل روانشناختی هیجان اضطراب در داستان کوتاه »گناه« نوشته جلال آل احمد بر مبنای نظریه هیجانی رابرت پلاچیک

نیاز به محیطی ایمن برای شکل گیری بستری سالم در جهت رشد روانی فرد، یکی از اساسی ترین دغدغه های آدمی به حساب می آید؛ چرا که شخصیت انسان به هنگام رویارویی با حساسترین تصمیم گیری ها و چالش برانگیزترین رخدادهای مهم زندگی ، واکنش های زیستی هدفمندی همراه با حالت های احساسی گوناگون در راستای سازگاری با موقعیت از خود بروز می دهد که هیجان نامیده می شود و به دور از سن ، جنسیت ، فرهنگ یا دوره تاریخی ، وجهی مشترک و عام است . رابرت پلاچیک یکی از نظریه پردازان حوزه روانشناسی در تقسیم بندی کلی خود، هیجانهای اصلی و اولیه را ترس، خشم ، انزجار، غم ، شادی ، تعجب ، پیش بینی و پذیرش می نامد. پژوهش فعلی به دنبال واکاوی هیجان ترکیبی اضطراب در شخصیت اصلی داستان کوتاه »گناه« نوشته جلال آل احمد، مطابق با نظریه هیجانی پلاچیک است . مطالعه بین رشته ای پیش رو در نظر دارد بر اساس آرای پلاچیک ، با روش توصیفی -تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای در کنار فیش برداری از متن داستان کوتاه برگزیده به سراغ تحلیل هیجان فرعی اضطراب برود که زیرشاخه هیجان اصلی ترس است . در این تحقیق پس از شفافسازی مفاهیمی همچون هیجان، ترس، اضطراب و نظریه هیجانی رابرت پلاچیک ، خلاصه ای از داستان ارائه شده و نشانه های متعددی از وجود اضطراب در رفتار، گفتار و افکار فرد بررسی شده است . طبق یافته های تحقیق ، در شخصیت دختربچه علامت های ظاهری مختلفی همچون عرق کردن، نفس نفس زدن و تند شدن ضربان قلب در کنار دلهره و نگرانی های مداوم درونی نسبت به عوامل تهدیدکننده و خطرات احتمالی نامشخصی همچون پیش بینی هایی بر پایه حدسیات از نوع رفتار خصمانه پدر دیده می شود که نشاندهنده مضطرب بودن فرد است .

کلیدواژه ها:

تحلیل روانشناختی ، هیجان اضطراب ، رابرت پلاچیک ، گناه ، جلال آل احمد.