تحلیل نظام گفتمانی تنش در نامه های امام علی(ع) به معاویه در نهج البلاغه

این مقاله به بررسی نظام گفتمانی تنش در نامه های امام علی (ع) به معاویه می پردازد.موضع گیری گفتمانی به دلیل پویایی، نوعی جهت گیری گفتمانی بسط روابط و تعامل بین نیروهای همسو یا ناهمسو را آشکار می نمایاند.گفته پردازی، جریانی سیال است که تعامل دو گونه ی شناختی و عاطفی در آن سبب تولید معنا در گفتمان می شودکه سیالیت معنا و سیر تکاملی آن مدیون فرآیند تنشی گفتمان است این شکل گیری تابع نوعی حضور نشانه معناشناختی است هدف اصلی این پژوهش بررسی نامه های امام علی (ع) به معاویه با تکیه بر ساختار تنشی و عبور از شرایط گسست و پیوست گفتمانی است برای پاسخ گویی به اتهامات و افشاگری های معاویه و تاثیر گزاری آن بر درک و فهم مخاطب می باشد در نظام تنشی لایه های فشاره ای و گستره ای در ارتباط و تعامل با هم نفش آفرینی می کنند و هم پیوندی سطحی از فشاره و گستره شاکله ی گفتمان را شکل می دهد.امیرالمومنین به منزله ی گفته پرداز در جریان معناسازی پویا و سیال به کنشگری فعال تبدیل می شود و حقیقت «بیعت» و «مشروعیت» خود را در نظام گفتمانی تنشی معناسازی و ارزش سازی می کند.لذا امام از ساختار تنشی و زبانی خاصی جهت انتقال معنا برای شکستن نظام معنایی سلطه ی معاویه بهره برده است و معاویه را از طریق افشای اعمال، رفتارها و گفتارهای نادرست بدون صلاحیت نشان می دهد.استفاده ازاین نشانه ها باعث افزایش عاطفه در کلام و دستیابی زبان به ناممکن ترین زمان ها و مکان ها و در نتیجه اثر گزاری بیشتر بر خواننده می شود.بر اساس نتایج می توان گفت نظام گفتمانی نامه های۶-۹-۱۰ امام علی به معاویه از ساختار تنشی افزایشی،نزولی و صعودی پیروی می کند.

کلیدواژه ها:

نشانه-معناشناسی ، گفتمان ، نامه های امام علی (ع) ، معاویه ، الگوی تنشی